W SKRÓCIE

  • Czynność płuc osiąga szczyt około 30 roku życia, po czym zaczyna spadać. Tempo spadku różni się w zależności od czynników, takich jak palenie tytoniu, aktywność fizyczna, narażenie na zanieczyszczenia, choroby i dieta.
  • Wykazano, że antocyjany - rodzaj flawonoidów - łagodzą objawy przewlekłej obturacyjnej choroby płuc i pomagają spowolnić stopniowy spadek zdrowia płuc związany ze starzeniem się.
  • Ostatnie badania pokazują, że osoby z najwyższego kwartyla spożycia antocyjanów, w porównaniu z osobami z najniższego kwartyla, miały znacznie zmniejszony roczny spadek w trzech pomiarach czynności płuc w czasie.
  • Polifenole — związki roślinne, które nadają warzywom i owocom, w tym jagodom, ich żywe kolory — obniżają ryzyko nadciśnienia, cukrzycy, chorób serca, zaburzeń erekcji i nowotworów oraz poprawiają zdrowie kości i mózgu.
  • Stwierdzono, że witamina C zmniejsza zagrożenia dla zdrowia dzieci urodzonych przez matki palące, a nanocząsteczki pochodzące z liści herbaty niszczą do 80% komórek raka płuc.

Według dr. Mercoli

Flawonoidy to grupa polifenoli, fitozwiązków występujących w większości owoców i warzyw. Istnieje ponad 6000 unikalnych flawonoidów, ale jako grupa są one najbardziej znane ze swojego działania przeciwutleniającego i przeciwzapalnego. Stwierdzono, że flawonoidy zmniejszają ryzyko wielu przewlekłych stanów zapalnych. Wykazano, że antocyjany — znajdujące się w czerwono-niebieskich barwnikach roślinnych, które nadają jagodom i innym warzywom i owocom ich czerwony, niebieski i fioletowy kolor — przynoszą zdrowiu następujące korzyści:

  • Poprawa kontroli poziomu glukozy we krwi
  • Normalizacja ciśnienia krwi i wzmocnienie naczyń włosowatych
  • Obniżenie stresu oksydacyjnego i stanów zapalnych
  • Zahamowanie tworzenia płytek krwi
  • Zapobieganie gromadzeniu się blaszki miażdżycowej
  • Zwiększenie poziomu NAD+

Wcześniejsze badania na zwierzętach wykazały, że antocyjany zmniejszają wytwarzanie śluzu i wydzieliny zapalnej u zwierząt z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc. Niektóre z najnowszych badań sugerują, że te związki roślinne mogą również pomóc spowolnić stopniowy spadek zdrowia płuc związany ze starzeniem się.

Antocyjany chronią zdrowie płuc

Analiza, o której mowa, obejmowała dane 463 dorosłych Brytyjczyków i Norwegów, którzy wzięli udział w drugim i trzecim badaniu zdrowia układu oddechowego Wspólnoty Europejskiej. Średnia wieku wynosiła 44 lata. Dane obejmowały informacje dietetyczne oraz badanie spirometryczne, które mierzy maksymalną objętość powietrza wydychaną w ciągu jednej sekundy (FEV1), całkowitą objętość powietrza wydychaną po wzięciu głębokiego wdechu (FVC) oraz stosunek tych dwóch pomiarów (FEV1/FVC).

Według głównej autorki, dr Vanessy Garcii Larsen, adiunkta w Dziale Żywienia Człowieka Departamentu Zdrowia Międzynarodowego w Szkole Zdrowia Publicznego Johnsa Hopkinsa Bloomberga, czynność płuc ma tendencję do osiągania szczytu około 30 roku życia, po czym zaczyna spadać.

Tempo tego spadku różni się w zależności od czynników, takich jak palenie tytoniu, poziom aktywności fizycznej, narażenie na zanieczyszczenia i obecność innych schorzeń. Dieta również odgrywa znaczącą rolę. Przetworzona żywność, a w szczególności przetworzone mięso, już wcześniej została powiązana z szybszym pogorszeniem czynności płuc.

W tym przypadku osoby w najwyższym kwartylu spożycia antocyjanów, w porównaniu do osób w najniższym kwartylu, miały znacznie mniejszy spadek we wszystkich trzech pomiarach czynności płuc. W najwyższym kwartylu spożycia antocyjanów FEV1 spadało w średnim tempie -9,8 mililitrów rocznie (ml/rok) w porównaniu do -18,9 ml/rok w przypadku osób z dolnego kwartyla spożycia antocyjanów. FVC spadało odpowiednio w tempie -9,8 ml/rok w porównaniu do -22,2 ml/rok.

Średnio roczny spadek FEV1/FVC wśród osób spożywających największe ilości antocyjanów wyniósł zaledwie -0,02 rocznie. Jednak wśród osób palących nie stwierdzono związku między spożyciem antocyjanów a czynnością płuc. Według dr Garcii-Larsen:

„Nasze badanie sugeruje, że ogólna populacja może odnieść korzyści ze spożywania większej ilości owoców bogatych w te flawonoidy, takich jak jagody. Szczególnie dotyczy to osób, które rzuciły palenie lub nigdy nie paliły. Dla osób palących rzucenie palenia pozostaje najlepszą rzeczą, jaką mogą zrobić, aby chronić swoje zdrowie”.

Dieta bogata we flawonoidy przynosi wiele innych korzyści zdrowiu

Oprócz ochrony funkcji płuc wraz z wiekiem, polifenole – związki roślinne, które nadają owocom i warzywom ich żywe kolory – mają również wiele innych korzyści zdrowotnych, w tym zmniejszenie ryzyka przyrostu masy ciała w okolicy brzucha wraz z wiekiem.

W badaniu, które objęło ponad 124 000 osób, osoby o najwyższym spożyciu flawonoidów odnotowały najmniejszy przyrost masy ciała wraz z wiekiem. Niektóre rodzaje flawonoidów były bardziej skuteczne w utrzymaniu masy ciała niż inne, szczególnie po tym, jak naukowcy uwzględnili spożycie błonnika. Antocyjany, proantocyjanidyny i całkowite polimery flawonoidowe (znajdujące się w herbacie i jabłkach) wykazały największy wpływ na masę ciała po uwzględnieniu spożycia błonnika.

Ogólnie rzecz biorąc, dla każdego odchylenia standardowego powyżej średniej pod względem spożycia flawonoidów uczestnicy badania zyskali od jednej dziesiątej do trzech piątych funta mniej w ciągu czterech lat. Może to nie brzmieć imponująco, ale można uznać to za wisienkę na torcie, ponieważ to tylko jedna z wielu korzyści. Do innych korzyści zdrowotnych związanych z wyższym spożyciem flawonoidów należą:

  • Zmniejszone ryzyko cukrzycy
  • Poprawa ciśnienia krwi
  • Mniejsze ryzyko chorób serca — Zidentyfikowano sześć klas flawonoidów, które mają istotny wpływ na ryzyko chorób serca, a mianowicie: flawonole, antocyjanidyny, proantocyjanidyny, flawony, flawanony i flawan-3-ole.
  • Mniejsze ryzyko zaburzeń erekcji u mężczyzn
  • Poprawa konsolidacji pamięci, nauki i ogólnej funkcji mózgu — Flawonoidem odpowiedzialnym za ten efekt była apigenina, występująca w wielu ziołach, m.in. w pietruszce, tymianku i rumianku. Flawonoidy kakaowe są związane z korzyściami zarówno dla układu krążenia, jak i mózgu.

W jednym z badań osoby, które jadły ciemną czekoladę przynajmniej raz w tygodniu, miały lepszą sprawność umysłową niż osoby, które tego nie robiły, a poprzednie badania wykazały, że epikatechina zawarta w ciemnej czekoladzie pomaga chronić mózg po udarze poprzez zwiększenie sygnałów komórkowych, które chronią komórki nerwowe przed uszkodzeniem.

Co więcej, gdy pacjenci z cukrzycą otrzymywali przez miesiąc specjalny napój kakaowy o wysokiej zawartości flawonolu, funkcja naczyń krwionośnych uległa znacznej poprawie. Była ona porównywalna do efektu obserwowanego po ćwiczeniach i wielu powszechnych lekach na cukrzycę.

  • Zdrowe kości — Uważa się, że flawonoidy mają „największy potencjał ze składników diety, poza wapniem i witaminą D, do promowania zdrowych kości”, a badania sugerują, że mają silniejszy związek ze zdrowiem kości niż ogólne spożycie owoców i warzyw.

Dieta śródziemnomorska łagodzi szkody wyrządzone przez zanieczyszczenia powietrza

Wpływ na zdrowie flawonoidów i innych polifenoli jest prawdopodobnie jednym z powodów, dla których dieta śródziemnomorska chroni przed szkodami wyrządzonymi przez zanieczyszczenia powietrza. Dane pochodzące od prawie 550 000 osób obserwowanych przez 17 lat zostały zebrane przez naukowców z NYU School of Medicine.

Ich celem była ocena, w jakim stopniu dieta uczestników odzwierciedlała dietę w stylu śródziemnomorskim – która jest bogata w przeciwutleniacze i zdrowe tłuszcze – oraz w jaki sposób ten sposób odżywiania wpłynął szkody powodowane przez zanieczyszczenie powietrza. Wyniki zostały niedawno zaprezentowane na międzynarodowej konferencji American Thoracic Society w San Diego. Według Times:

„Śmiertelność ze wszystkich przyczyn wzrosła o 5% na każde 10 części na miliard wzrostu długoterminowego średniego narażenia na podtlenek azotu wśród osób, które najmniej przestrzegały wzorca żywieniowego, w porównaniu ze wzrostem wynoszącym zaledwie 2% wśród osób, które najczęściej przestrzegały diety.
Częstość zgonów z powodu chorób sercowo-naczyniowych wzrosła o 17% na każde 10 mikrogramów na metr sześcienny długoterminowej średniej ekspozycji na cząstki stałe wśród osób, które nie przestrzegały diety, w porównaniu ze wzrostem wynoszącym 5% wśród osób przestrzegających diety. Podobne wzorce zaobserwowano w przypadku zgonów z powodu zawału serca”.

Witamina C chroni dzieci od skutków palenia tytoniu przez matkę

Stwierdzono, że witamina C – inny silny przeciwutleniacz – zmniejsza ryzyko dla zdrowia dzieci urodzonych przez matki palące. Kiedy kobieta pali tytoń w czasie ciąży, jej dziecko jest bardziej narażone na wystąpienie świszczącego oddechu, który jest spowodowany niedrożnością dolnych dróg oddechowych. Zasadniczo płuca i drogi oddechowe u tych dzieci są sztywniejsze niż normalnie.

Ostatnie badania wykazały, że gdy matki palące tytoń przyjmowały 500 miligramów witaminy C doustnie w czasie ciąży (oprócz witamin prenatalnych), ich dzieci miały lepszą czynność płuc w porównaniu do tych, których matki otrzymywały placebo.

Szacuje się, że każdego roku w Stanach Zjednoczonych rodzi się 450 000 dzieci narażonych na dym tytoniowy w okresie prenatalnym, a według głównej autorki, profesor pediatrii Cynthii McEvoy z wydziały neonatologii na Oregon Health & Science University, dla osób palących, którym nie udaje się rzucić palenia, suplementacja witaminy C może być prostym sposobem ochrony funkcji płuc ich dzieci.

Związki zawarte w herbacie niszczą komórki raka płuc

Inne niedawno opublikowane badanie wykazało, że nanocząsteczki pochodzące z liści herbaty mogą zniszczyć do 80% komórek raka płuc. Odkrycia dokonano podczas testowania nowatorskiej metody wytwarzania kropek kwantowych - rodzaju nanocząstek mierzących mniej niż 10 nanometrów. Dla porównania, pojedyncze pasmo ludzkiego włosa ma grubość 40 000 nanometrów.

Chociaż kropki kwantowe — stosowane w wielu różnych produktach, od komputerów po leczenie nowotworów — można wytwarzać chemicznie — mają toksyczne skutki uboczne. Zespół badał więc nowe sposoby wytwarzania nietoksycznych kropek kwantowych z roślin. Według Science Daily:

„Naukowcy zmieszali ekstrakt z liści herbaty z siarczanem kadmu (CdSO4) i siarczkiem sodu (Na2S), a następnie inkubowali roztwór, co umożliwiło powstawanie kropek kwantowych. Następnie nałożyli kropki na komórki raka płuc. Stwierdzili, że:
Liście herbaty są prostszą, tańszą i mniej toksyczną metodą wytwarzania kropek kwantowych w porównaniu z użyciem środków chemicznych, co potwierdzają wyniki innych badań w tej dziedzinie.
Kropki kwantowe wytwarzane z liści herbaty hamują wzrost komórek raka płuc. Wniknęły w nanopory komórek rakowych i zniszczyły do 80% z nich. To było zupełnie nowe odkrycie, które zaskoczyło zespół”.

Odkrycie sugeruje, że kropki kwantowe pochodzenia roślinnego mogą być obiecującym obszarem badań przeciwnowotworowych. Następnie zespół planuje zbadać rolę ekstraktu z liści herbaty w obrazowaniu komórek oraz zbadać, w jaki sposób kropki kwantowe łączą się z różnymi komórkami nowotworowych.

Kropki kwantowe mogą również mieć inne zastosowania związane ze zdrowiem, takie jak balsamy do opalania i nietoksyczna farba przeciwdrobnoustrojowa stosowana w salach operacyjnych. Zespół kierowany przez dr Sudhagar Pitchaimuthu z Uniwersytetu Swansea podejmuje próby zbudowania fabryki kropek kwantowych, aby w pełni zbadać sposoby ich wykorzystania.

Jak wprowadzić więcej flawonoidów do diety?

Chociaż z pewnością nie jest to wyczerpująca lista produktów pozwalających naturalnie zwiększyć zawartość flawonoidów w diecie, warto rozważyć spożywanie większej ilości następujących produktów spożywczych:

  • Flawonole — cebula, jabłka, jarmuż, brokuły, fasola garbanzo, migdały, rzepa, słodkie ziemniaki, komosa ryżowa.
  • Flawan-3-ole — jabłka, herbata (w tym czarna, zielona, biała i oolong), jagody, brzoskwinie, gruszki, truskawki, kakao.
  • Flawony — pietruszka, papryka, seler, jabłka, pomarańcze, arbuz, papryczki chili, melon kantalupa, tymianek.
  • Flawonony — pomarańcze, grejpfruty, cytryny, pomidory.
  • Antocyjany — truskawki, wiśnie, czerwona kapusta, żurawina, śliwki, maliny, jagody, borówki, czarna porzeczka, fioletowe winogrona, fioletowe ziemniaki.
  • Kwercetyna — czosnek, jabłka, śliwki, czerwone winogrona, owoce cytrusowe, ciemne wiśnie i ciemne jagody, takie jak borówki, jeżyny i borówka amerykańska, aronia; kapary, oliwa z oliwek. Niewielkie ilości znajdują się również w pietruszce, szałwii, kwiecie czarnego bzu, miłorzębie japońskim i zielu dziurawca.
  • Apigenina — seler, pietruszka, tymianek, bazylia, oregano, kolendra, rumianek, brokuły, por.
  • Epikatechina — kakao, gorzka czekolada, jabłka, czarne winogrona, jeżyny, czarna herbata, wiśnie.

Źródła i odniesienia