W SKRÓCIE

  • Istnieje, często zapominany, efekt picia kawy, który wiele osób uważa za korzyść — ułatwianie wypróżnień.
  • Aktywność okrężnicy szybko wzrasta po filiżance kawy — w ciągu czterech minut — a efekt utrzymuje się przez co najmniej 30 minut.
  • Jeśli chodzi o działanie pobudzające okrężnicę, picie kawy zawierającej kofeinę ma podobne skutki jak jedzenie posiłku i prowadzi do aktywności o 60% silniejszej niż po wypiciu wody i o 23% silniejszej niż po wypiciu kawy bezkofeinowej.
  • Cząsteczki zawarte w kawie, w tym egzorfiny, które są związkami podobnymi do opioidów, są zaangażowane w efekty metaboliczne kawy, prawdopodobnie z powodu odpowiedzi neurohumoralnych, co oznacza, że obejmuje to zarówno mechanizmy nerwowe, jak i hormonalne.
  • Zwiększając tempo metabolizmu i poprawiając funkcję brązowego tłuszczu, możliwe jest, że kawa może również przyczynić się do utraty wagi.

Według dr. Mercoli

Kawę pije co tydzień 7 na 10 Amerykanów, a 62% spożywa ją codziennie. Do najczęstszych powodów, dla których ludzie lubią pić kawę należą: smak i zapewniany przez nią zastrzyk kofeiny — zwiększenie poziomu energii i „pobudzenie”. Ale jest jeszcze jeden, często zapominany efekt picia kawy, który wiele osób uważa za korzyść — ułatwianie wypróżnienia.

W badaniu opublikowanym w Gut29% respondentów stwierdziło, że kawa „wywołuje chęć wypróżnienia”, a po spożyciu czarnej, niesłodzonej kawy (zarówno z kofeiną, jak i bezkofeinowej) naukowcy wykazali wyraźny wpływ na funkcję dystalnej części okrężnicy, szczególnie stymulujący reakcję motoryczną. Aktywność okrężnicy nie tylko szybko wzrosła po filiżance kawy — w ciągu czterech minut — ale również utrzymywała się przez co najmniej 30 minut.

Wspomniane badanie zostało opublikowane w Gut w 1990 roku. Od tego czasu nie było zbyt wielu badań dotyczących tego jak kawa wpływa na metabolizm, prawdopodobnie dlatego, że nie było ku temu zbyt wielu powodów medycznych. Innymi słowy, powszechnie uważa się, że kawa wspomaga ruchy jelit, a przeprowadzone badania pokazują, że efekty mają realne podstawy fizjologiczne.

Kawa powoduje kurczenie się jelita grubego

W 1998 roku naukowcy z University of Iowa College of Medicine zbadali, czy kawa może działać pobudzająco na okrężnicę. Używając sześcioczujnikowych sond do badania okrężnicy 12 zdrowych osób, monitorowano aktywność ruchową okrężnicy, podczas gdy osoby badane piły czarną kawę kolumbijską, kawę bezkofeinową, wodę lub jedli posiłek.

W porównaniu z wodą, zarówno kawa z kofeiną, jak i bezkofeinowa powodowały większą liczbę skurczów w okrężnicy, ale kawa z kofeiną okazała się najlepsza pod względem stymulacji aktywności okrężnicy. Jeśli chodzi o działanie pobudzające okrężnicę, picie kawy zawierającej kofeinę ma podobne skutki jak jedzenie posiłku, ale prowadzi do aktywności o 60% silniejszej niż picie wody i o 23% silniejszej niż picie kawy bezkofeinowej.

Korzystne związki znane jako melanoidyny, które powstają podczas przetwarzania kawy i powodują brązowienie kawy palonej, również mogą odgrywać rolę w efektach metabolicznych kawy. Podczas gdy melanoidyny odpowiadają za właściwości przeciwutleniające kawy, działają jak błonnik pokarmowy, ponieważ są niestrawne.

Melanoidyny po spożyciu ulegają fermentacji w jelitach i szacuje się, że mogą stanowić do 20% zalecanego dziennego spożycia błonnika pokarmowego u dorosłych, co czyni je istotnymi czynnikami przyczyniającymi się do zdrowia okrężnicy.

W wywiadzie dla CNN, dr Kyle Staller, dyrektor Gastrointestinal Motility Laboratory w Massachusetts General Hospital, wyjaśnił wpływ kawy na okrężnicę jako „mechanizm żołądkowo-okrężniczy”, sugerując, że gdy kawa dotyka wyściółki żołądka „pobudza układ nerwowy lub odpowiedź hormonalną, która powoduje, że okrężnica zaczyna się kurczyć. Skurcze okrężnicy przesuwają stolec w okrężnicy w kierunku odbytnicy co ułatwia wypróżnienie”.

Kawa może wywoływać reakcję neurohumoralną

Kawa palona zawiera tysiące związków bioaktywnych, z których niektóre prawdopodobnie wpływają na metabolizm poprzez reakcje neurohumoralne, co oznacza, że obejmują one zarówno mechanizmy nerwowe, jak i hormonalne. Zaangażowane mogą być cząsteczki, w tym egzorfiny, które są związkami podobnymi do opioidów.

Gastryna stymuluje produkcję kwasu żołądkowego, który odpowiada za trawienie i może zwiększyć aktywność w okrężnicy. W jednym z badań, u 10 osób dorosłych, które wypiły kawę, 10 minut po spożyciu poziom gastryny osiągnął szczyt. Nawet spożywanie kawy bezkofeinowej doprowadziło do wzrostu poziomu gastryny.

„Ani obciążenie objętościowe, osmolarność, poziom wapnia ani zawartość aminokwasów w roztworze kawy nie mogą odpowiadać za tę właściwość, którą należy przypisać jakiemukolwiek innemu niezidentyfikowanemu składnikowi” – zauważyli naukowcy, podkreślając, że mechanizmy stojące za właściwościami kawy uwalniającymi gastrynę nie są znane.

Jeśli chodzi o inne sposoby, w jakie kawa wpływa na przewód pokarmowy, wykazano, że spożywanie kawy zmienia mikroflorę jelitową już przy trzech filiżankach dziennie. Zaobserwowano zmniejszenie ilości potencjalnie patogennych bakterii E. coli, Clostridium i Bacteroidesoraz wzrost ilości korzystnych bakterii z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium.

Kofeina zawarta w kawie stymuluje brązowy tłuszcz

Kofeina może być odpowiedzialna za niektóre korzystne efekty metaboliczne kawy, w tym stymulowanie brązowego tłuszczu - korzystnej formy tłuszczu, który może wytwarzać ciepło oraz spalać glukozę i tłuszcze w wyniku reakcji mitochondrialnej, w której pośredniczy mitochondrialne białko rozprzęgające 1 (UCP1).

Stwierdzono, że traktowanie kultur komórkowych kofeiną zwiększa ekspresję UCP1, a kiedy naukowcy porównali obrazowanie termiczne wykonane 30 minut po tym, jak zdrowi ochotnicy wypili kawę lub wodę z kofeiną, stwierdzono podwyższoną temperaturę brązowego tłuszczu w obszarze podobojczykowym. Zwiększając tempo przemiany materii i poprawiając funkcję brązowego tłuszczu, możliwe jest, że kawa może przyczynić się do utraty wagi. Naukowcy wyjaśnili:

„Podsumowując, te wyniki dostarczają nowych komplementarnych dowodów in vitro i in vivo na to, że kofeina w dawkach zgodnych z normalnym stosowaniem przez ludzi (z kawy) może promować funkcję BAT”.

Biorąc to pod uwagę, nie tylko kofeina zawarta w kawie wpływa na metabolizm; prawdopodobnie w grę wchodzi wiele czynników. Na przykład w badaniu opublikowanym w Journal of Internal Medicinenaukowcy odkryli, że kawa zmienia poziom dużej liczby metabolitów w organizmie. Po jedzeniu lub piciu organizm wytwarza metabolity, czyli substancje chemiczne. Zmiana poziomu wielu metabolitów może częściowo wyjaśniać wpływ kawy na organizm.

Badanie wykazało, że picie kawy zmieniło poziom 115 metabolitów, z których 82 wpływają na 33 szlaki biologiczne. Odkryto również trzy nowe powiązania z kawą, w tym metabolity steroidowe, metabolizm kwasów tłuszczowych i wpływ, jaki kawa ma na układ endokannabinoidowy.

Odnosząc się do oryginalnego badania opublikowanego w Gut, w którym stwierdzono, że kawa promuje aktywność motoryczną w okrężnicy, naukowcy z Hiszpanii podkreślili również, że związki zawarte w kawie inne niż kofeina są prawdopodobnie odpowiedzialne za niektóre z jej skutków metabolicznych:

„Ponieważ (niesłodzona) kawa nie zawiera kalorii, a jej wpływu na przewód pokarmowy nie można uzasadnić obciążeniem objętościowym, kwasowością czy osmolalnością, szybko uznano, że musi mieć działanie farmakologiczne.
W związku z tym za odkryte działanie potencjalnie może odpowiadać składnik kawy inny niż kofeina, który działając na receptory nabłonkowe w żołądku lub jelicie cienkim, wywołałby reakcję żołądkowo-okrężniczą; spekulowano wówczas, że taka reakcja może być spowodowana uwalnianiem cholecystokininy lub innego hormonu”.

Korzyści zdrowotne kawy są dobrze udokumentowane

Istnieje coraz większy konsensus, że kawa – w organicznej, niesłodzonej formie – ma wiele właściwości prozdrowotnych. W 2019 roku Institute for Scientific Information on Coffee (ISIC) opublikował raport napisany przez dr Elizabeth Rothenberg, w którym zidentyfikowano kawę jako potencjalną interwencję dietetyczną, która może zmniejszyć ryzyko rozwoju chorób neurodegeneracyjnych lub złagodzić ich niektóre objawy.

Naukowcy odkryli, że picie kawy z kofeiną może mieć działanie ochronne na układ neurologiczny. Autorzy kilku badań odkryli, że picie kawy zmniejsza ryzyko choroby Alzheimera i zmniejsza ogólny spadek funkcji poznawczych. Istnieją również przesłanki, że kofeina zawarta w kawie może również zwiększać wrażliwość na insulinę.

Ponadto spożywanie kawy wiąże się ze zmniejszoną śmiertelnością z powodu wielu chorób, w tym chorób serca, chorób neurologicznych, cukrzycy typu 2 oraz kilka rodzajów nowotworów, w tym endometrium i wątroby.

W przeglądzie obejmującym 112 metaanaliz dotyczących kawy, ten popularny napój był powiązany z prawdopodobnym zmniejszeniem ryzyka raka jelita grubego, okrężnicy, endometrium i prostaty, chorób układu krążenia, choroby Parkinsona oraz śmiertelności z jakiejkolwiek przyczyny. Naukowcy zauważyli: „Biorąc pod uwagę spektrum badanych schorzeń i wysoką jakość badań, odkrycia te wskazują, że kawa może być częścią zdrowej diety”.

10-letnie badanie zaprezentowane na Kongresie Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego w Barcelonie wykazało nawet, że u osób, które wypijały cztery filiżanki kawy dziennie, ryzyko zgonu z jakiejkolwiek przyczyny zmniejszyło się o 64%. Być może nie jest zaskakujące, że kawa ma tak prozdrowotny potencjał, biorąc pod uwagę, że wiele związków bioaktywnych zawartych w palonej kawie ma działanie przeciwutleniające, przeciwzapalne, przeciwwłóknieniowe i antyproliferacyjne.

Nawiasem mówiąc, to mit, że kawa odwadnia. Picie nawet umiarkowanej ilości kawy każdego dnia nie doprowadzi do odwodnienia; w rzeczywistości, mężczyźni pijący duże ilości kawy mogą cieszyć się takim samym nawodnieniem z kawy, jak z wody. Nie oznacza to, że czysta woda nie jest konieczna — nadal jest preferowaną formą nawadniania organizmu.

Jaki jest najlepszy rodzaj kawy?

Biorąc pod uwagę wszystkie dowody na to, że kawa stymuluje metabolizm i okrężnicę, czy warto sięgnąć po filiżankę kawy w przypadku zaparcia? Całkiem możliwe, że może to pomóc, ale powinieneś również zająć się podstawowymi czynnikami prowadzącymi do zaparć, takimi jak dieta. Aby zapobiec zaparciom, codziennie pij wystarczającą ilość wody i zwiększ spożycie błonnika do 25-50 gramów na 1000 spożywanych kalorii.

Innymi słowy, jeśli nie pijesz kawy, nie ma powodu, aby czuć się zmuszonym do rozpoczęcia, ponieważ istnieje wiele innych produktów spożywczych, które możesz spożywać, aby utrzymać i poprawić zdrowie metaboliczne. Na przykład, do czterech produktów spożywczych, które mają wyjątkowo korzystny wpływ na przewlekłe zaparcia, należą kiszone warzywa, karczochy, kiwi i kefir.

Jeśli jednak lubisz kawę, istnieje dobry powód, aby delektować się filiżanką — lub kilkoma — każdego dnia, chociaż należy wziąć pod uwagę pewne zastrzeżenia. Ziarna kawy powinny pochodzić z upraw ekologicznych lub biodynamicznych, ponieważ kawa jest rośliną intensywnie opryskiwaną pestycydami. Ponadto kawa jest rośliną kochającą cień, ale rolnicy często wycinają lasy, aby ułatwić jej uprawę i zbiory.

Niszczy to naturalne środowisko wielu zwierząt, w tym odstraszających szkodniki, takich jak ptaki i jaszczurki, podczas gdy szkodniki mogą swobodnie się rozwijać bez naturalnych wrogów, co skutkuje dodatkowym stosowaniem pestycydów na uprawach odmian nie uprawianych w cieniu.

Pij czarną kawę bez dodatku cukru, mleka czy śmietanki, ponieważ dodanie mleka może znacznie zmniejszyć zdolność antyoksydacyjną kawy. Jeśli chcesz dodać coś do kawy, wypróbuj olej kokosowy lub średniołańcuchowy olej trójglicerydowy (MCT), który może pomóc w spalaniu tłuszczu i poprawie funkcji mitochondriów. Ponadto rozważ wybór całych ziaren i samodzielne zmielenie kawy, aby kawa zawsze była świeża, a nie zjełczała.

Źródła i odniesienia