W SKRÓCIE

  • Pacjenci z jaskrą, którzy przyjmowali suplementy melatoniny, mieli obniżone ciśnienie wewnątrzgałkowe.
  • Melatonina pomaga również przywrócić zaburzony rytm okołodobowy u osób z jaskrą.
  • Melatonina przeciwdziała uszkodzeniom oksydacyjnym w soczewce i może być „potencjalnym środkiem terapeutycznym do zapobiegania i leczenia zaćmy”.
  • Melatonina może być również przydatna w leczeniu związanego z wiekiem zwyrodnienia plamki żółtej (AMD) i postaci zanikowej AMD.
  • Melatonina ma również działanie przeciwwirusowe, przeciwstarzeniowe, przeciwnowotworowe, immunomodulujące i przeciwzapalne.

Według dr. Mercoli

Melatonina, dobrze znana ze swojej roli w regulowaniu rytmu dobowego organizmu, jest przydatna nie tylko do poprawy snu. Niedawno ogłoszono, że hormon ten odgrywa istotną rolę w utrzymaniu zdrowia oczu i może być ważnym związkiem zapobiegającym pogorszeniu wzroku związanym z wiekiem.

Na przykład, jaskra jest jedną z głównych przyczyn ślepoty. Choroba ta dotyka 70 milionów ludzi na całym świecie. Chociaż jej przyczyny są nieznane, wiadomo, że stres mechaniczny spowodowany podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym (IOP) uszkadza komórki zwojowe siatkówki.

Sugerowano, że jaskra jest w rzeczywistości chorobą neurodegeneracyjną, a uszkodzenie komórek zwojowych siatkówki zaburza nie tylko wzrok, ale także rytm okołodobowy i sen. Osoby z jaskrą mogą mieć zaburzone rytmy okołodobowe w porównaniu z ich rówieśnikami, a strategie neuroprotekcyjne, które zapobiegają uszkodzeniom komórek zwojowych siatkówki, mogą pomóc zarówno w przypadku leczenia jaskry, jak i zaburzeń rytmu i snu. Pod tym względem melatonina może pomóc w obu przypadkach.

Melatonina poprawia ciśnienie wewnątrzgałkowe

W badaniu opublikowanym w Journal of Pineal Research zespół naukowców zbadał wpływ suplementów melatoniny na pacjentów z jaskrą. Pacjenci przyjmowali melatoninę codziennie o 22:30 przez 90 dni, doświadczając wielu korzyści, takich jak:

  • Zwiększona stabilność ogólnoustrojowego rytmu okołodobowego poprzez wyrównanie faz;
  • Zmniejszenie ciśnienia wewnątrzgałkowego;
  • Poprawa funkcji komórek zwojowych siatkówki u osób z zaawansowaną jaskrą;
  • Poprawa snu i nastroju, szczególnie u osób z zaawansowaną jaskrą.

Wcześniejsze badania przeprowadzone przez zespół wykazały, że melatonina jest korzystna w leczeniu zaburzeń rytmów okołodobowych i układu sercowo-naczyniowego:

„Będąc głównym czynnikiem chemicznym do wykrywania sygnalizacji świetlnej otoczenia i synchronizacji zegarów peryferyjnych, melatonina służy do regulacji systemu okołodobowego. Melatonina jest uważana za obiecującą substancję poprawiającą złożone, związane z jaskrą czynniki złego samopoczucia (tj. zakłócenia rytmu dobowego, zaburzenia snu i nastroju).
… Łącznie wyniki te dostarczają dowodów na skuteczność melatoniny w normalizacji zaburzonych rytmów okołodobowych w jaskrze, z różnym wpływem melatoniny na ogólnoustrojowe i lokalne rytmy okołodobowe, co sugeruje, że spersonalizowana strategia podawania melatoniny może dodatkowo udoskonalić korzyści wynikające z jej przyjmowania”.

Receptory melatoniny w gałkach ocznych

Melatonina — która jest również silnym środkiem przeciwnowotworowym —  jest często opisywana jako hormon produkowany przez szyszynkę, ale tylko 5% melatoniny w organizmie jest wytwarzana w szyszynce. Pozostałe 95% jest wytwarzane w mitochondriach — pod warunkiem odpowiedniej ekspozycji na słońce, które jest misternie zaangażowane w produkcję melatoniny.

Tymczasem receptory melatoniny istnieją w kilku obszarach gałek ocznych, w tym w siatkówce, soczewce i rogówce, „co sugeruje, że komórki w tych tkankach mogą być celem działania melatoniny” – napisali naukowcy w artykule opublikowanym w Pharmacology & Therapeutics.

Wskazuje to na znaczenie melatoniny w regulacji procesów zachodzących w oczach, szczególnie w przypadku „homeostazy ciśnienia”. W artykule opublikowanym w Writing in Progress in Retinal and Eye Research naukowcy z Uniwersytetu Complutense w Madrycie wyjaśnili:

„Jaskra, najbardziej rozpowszechniona choroba oczu, znana również jako cichy złodziej wzroku, to wieloczynnikowa patologia związana z wiekiem i często nadciśnieniem wewnątrzgałkowym (IOP). Rzeczywiście, ciśnienie wewnątrzgałkowe jest jedynym modyfikowalnym czynnikiem ryzyka i dlatego dostępne są takie leki, które je kontrolują; jednak poszukuje się nowych leków, aby zminimalizować niepożądane skutki uboczne.
Melatonina i jej analogi zmniejszają ciśnienie wewnątrzgałkowe zarówno w zdrowych oczach, jak i w przypadku nadciśnienia. Melatonina aktywuje pokrewne receptory błonowe, MT1 i MT2, które są obecne w wielu tkankach oka, w tym w procesie wytwarzania cieczy wodnistej.
Receptory melatoniny należą do nadrodziny receptorów sprzężonych z białkiem G, a ich aktywacja pośredniczy w różnych szlakach sygnałowych w zależności od tkanki… obecne prace podkreślają ważną rolę melatoniny i jej analogów w utrzymaniu zdrowia oczu i leczeniu jaskry, ze szczególnym uwzględnieniem kontroli ciśnienia wewnątrzgałkowego”.

Ponadto wpływ melatoniny na ciśnienie wewnątrzgałkowe jest znany od dziesięcioleci. W 1988 roku naukowcy z Oregon Health Sciences University wyeksponowali uczestników badania na jasne światło, aby obniżyć u nich poziom melatoniny w surowicy, a następnie suplementowali melatoninę, aby ocenić jej wpływ na ciśnienie wewnątrzgałkowe. Znaleziono istotne powiązanie:

„Dane sugerują, że w okresie największego poziomu melatoniny w surowicy, IOP jest najniższe. U wszystkich osób badanych maksymalne ciśnienie występowało od godziny 16:00 do 18:00, a najmniejsze od 2:00 do 5:00. W eksperymencie pierwszym, zahamowanie wydzielania melatoniny jasnym światłem osłabiło IOP. Był to wynik statystycznie istotny, który sugeruje, że melatonina jest zaangażowana w obniżanie IOP wczesnym rankiem.
W pierwszym eksperymencie wystąpiło tylko częściowe zahamowanie produkcji melatoniny przy ekspozycji na jasne światło, w związku z czym nie było znaczącej różnicy w IOP między osobami wyeksponowanymi na słabe i jasne światło. Jednak podanie doustne 200 mikrogramów melatoniny spowodowało znaczny spadek IOP. Ciśnienie wewnątrzgałkowe pozostawało niskie przez około cztery godziny po podaniu ostatniej dawki”.

Melatonina dla zdrowia wzroku

Wydaje się, że melatonina ma dalekosiężny wpływ na zdrowie oczu, nawet poza jaskrą. Na przykład, zaćma jest związana ze stresem oksydacyjnym, a badania sugerują, że melatonina przeciwdziała uszkodzeniom oksydacyjnym w soczewce i może być „potencjalnym środkiem do zapobiegania / leczenia zaćmy”.

Melatonina może być również przydatna w przypadku nerwowo-naczyniowego zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem (AMD), które charakteryzuje się nieprawidłową angiogenezą w siatkówce i prowadzi do znaczącej utraty wzroku u ponad 90% chorych. Melatonina hamuje angiogenezę komórek progenitorowych śródbłonka i neowaskularną postać AMD. Według badania opublikowanego w czasopiśmie Cells:

„Wspieranie lub hamowanie angiogenezy jest częścią równowagi homeostatycznej, z pozytywnymi i negatywnymi skutkami poza optymalnym zakresem. Melatonina wpływa na tę równowagę, a dowody z kilku badań klinicznych wykazują, że hormon ten ma działanie antyangiogenne w przypadku nowotworów i przewlekłych chorób oczu”.

Badania na zwierzętach sugerują również, że melatonina chroni siatkówkę w postaci zanikowej AMD, podczas gdy anegdotyczne doniesienia sugerują „korzystny” wpływ na dorosłych pacjentów z AMD, którzy przyjmowali melatoninę. Jedno z badań sugeruje, że melatonina w dawce od 3 do 20 miligramów przed snem może być przydatna do kontrolowania zanikowej postaci AMD.

Istnieje również składnik mitochondrialny, ponieważ upośledzona biogeneza mitochondrialna jest charakterystyczna dla ludzkich komórek siatkówki dotkniętych AMD – a melatonina jest potencjalnym lekiem. W artykule opublikowanym w Expert Opinion naukowcy odnieśli się do celów terapeutycznych:

„Podczas starzenia niewystarczające systemy neutralizacji wolnych rodników, upośledzenie mechanizmów naprawy DNA oraz zmniejszenie regeneracji mitochondriów przyczyniają się do ogromnej akumulacji RFT [reaktywnych form tlenu], które zakłócają funkcjonowanie mitochondriów. Upośledzona funkcja mitochondriów prowadzi do spadku zdolności autofagicznej, indukcji stanu zapalnego i apoptozy w ludzkich komórkach RPE dotkniętych AMD”.

Co ważne: „Wpływ melatoniny na funkcje mitochondriów skutkuje zmniejszeniem stresu oksydacyjnego, stanu zapalnego i apoptozy w siatkówce; odkrycia te pokazują, że melatonina może zapobiegać i leczyć AMD”.

Do czego jeszcze służy melatonina?

W organizmie człowieka — oprócz bezpośredniego działania przeciwutleniającego — melatonina stymuluje syntezę glutationu i innych ważnych przeciwutleniaczy, takich jak dysmutaza ponadtlenkowa i katalaza.

Melatonina zwiększa poziom glutationu poprzez wpływ na gen kodujący enzym regulujący syntezę syntazy gamma-glutamylocysteiny. Melatonina aktywuje ten enzym.

Glutation zwykle znajduje się w wysokich stężeniach w komórkach, chociaż jego niewielkie ilości znajdują się również w przestrzeni zewnątrzkomórkowej i mitochondriach. Działanie przeciwutleniające melatoniny jest różnorodne, ale obejmuje m.in. zapobieganie powstawaniu wolnych rodników poprzez zwiększanie wydajności łańcucha transportu elektronów, dzięki czemu mniej elektronów przedostaje się do cząsteczek tlenu w celu wytworzenia wolnych rodników.

Melatonina ma również działanie przeciwwirusowe i przeciwzapalne, a ponad 140 badań naukowych, w tym badanie opublikowane w Cellular and Molecular Life Sciences sugeruje, że jest użytecznym środkiem w leczeniu SARS-CoV-2.

Jednym z powodów, dla których melatonina działa jako środek przeciw COVID-19, jest jej rola w zwalczaniu sepsy (zatrucia krwi). Melatonina zapobiega śmierci noworodków cierpiących na ciężką sepsę bakteryjną, a także wydaje się odwracać objawy wstrząsu septycznego poprzez:

  • Zmniejszenie syntezy cytokin prozapalnych;
  • Zapobieganie uszkodzeniom oksydacyjnym, endotoksemii i zmianom metabolicznym wywołanym przez lipopolisacharyd (LPS);
  • Hamowanie ekspresji genów kodujących niekorzystną formę tlenku azotu i indukowanej syntazy tlenku azotu (iNOS)k;
  • Zapobieganie apoptozie (śmierć komórki).

Melatonina odgrywa również ważną rolę w profilaktyce nowotworów, dzięki „istotnym właściwościom atoksycznym, apoptotycznym, onkostatycznym, hamującym angiogenezę, różnicowanie i proliferację wszystkich guzów litych i płynnych”nowotworów krwi”.

Wywiera „zarówno bezpośrednie, jak i pośrednie działanie przeciwnowotworowe”, częściowo ze względu na działanie przeciwutleniające i immunomodulujące. Uważa się również, że melatonina jest ważna dla zdrowia mózgu, układu krążenia i przewodu pokarmowego.

Jak zoptymalizować produkcję melatoniny?

W przypadku niektórych chorób oczu może być korzystne zoptymalizowanie poziomu melatoniny poprzez stosowanie doustnych suplementów. Jednak dobrym pomysłem jest również optymalizacja produkcji melatoniny przez organizm wykorzystując do tego naturalne sposoby. Optymalizacja produkcji melatoniny zaczyna się od wystarczającej ekspozycji na jasne światło słoneczne w ciągu dnia, ponieważ pomaga to ustawić zegar dobowy.

Celem jest ekspozycja wynosząca co najmniej 15 minut światła słonecznego w godzinach porannych, ponieważ pomaga to regulować produkcję melatoniny, obniżając jej poziom do normalnego dziennego poziomu, dzięki czemu czujesz się rozbudzony w ciągu dnia i lepiej śpisz w nocy.

Gdy zbliża się wieczór i zachodzi słońce, lepiej unikać korzystania ze sztucznego oświetlenia. Niebieskie światło z ekranów elektronicznych i diod LED jest szczególnie problematyczne, ponieważ hamuje produkcję melatoniny. Jeśli potrzebujesz oświetlenia wieczorem lub w nocy, użyj żarówek o ciepłej barwie światła, świec lub lamp solnych.

Niebieskiemu światłu z ekranów elektronicznych można przeciwdziałać za pomocą oprogramowania blokującego niebieskie światło lub nosząc okulary blokujące niebieskie światło. Warto również zadbać o kompletną ciemność w nocy, ponieważ nawet światło, które dociera przez zamknięte powieki, może zahamować produkcję melatoniny. Jeśli w sypialni nie jest zupełnie ciemno, warto rozważyć noszenie opaski do snu.

Przed snem przydatne może być również angażowanie się w czynności redukujące stres, takie jak rozciąganie lub medytacja,. Dzieje się tak, ponieważ uwalnianie melatoniny jest zależne od uwalniania innego hormonu – noradrenaliny.

Nadmierny stres i wynikające z niego uwalnianie kortyzolu hamuje uwalnianie noradrenaliny, a tym samym uwalnianie melatoniny. Więc oprócz technik redukcji stresu, spróbuj ograniczyć stresujące czynności – takie jak myślenie o projektach w pracy – w godzinach wieczornych.

Źródła i odniesienia