W SKRÓCIE

  • Menopauza to naturalny etap życia, który rozpoczyna się, gdy zmniejsza się funkcja jajników; wiąże się to z niższym poziomem estrogenu i innych hormonów oraz wyznacza okres, w którym kończy się płodność.
  • Perimenopauza, inaczej przejście menopauzalne, to proces prowadzący do menopauzy; perimenopauza rozpoczyna się w wieku 45-55 lat i trwa średnio siedem lat.
  • Gdzieś w połowie lat 40. zwykle zaczynają się zmiany poziomu hormonów, ponieważ zmniejsza się liczba komórek jajowych, które są otoczone komórkami ziarnistymi wytwarzającymi hormony.
  • W tym czasie komórki jajowe są uwalniane rzadziej, co prowadzi do nieregularnych cykli menstruacyjnych.
  • Perimenopauza, co dosłownie oznacza „około menopauzy”, występuje, gdy owulacja staje się mniej przewidywalna, co prowadzi do zmian w cyklach menstruacyjnych, w tym dłuższych lub krótszych przerw między miesiączkami i zmian nasilenia krwawienia.
  • Menopauza oznacza moment, w którym ustają owulacja i miesiączka, co zbiega się ze spadkiem poziomu estrogenów.

Według dr. Mercoli

Większość kobiet przechodzi menopauzę w wieku 45 - 55 lat. Menopauza, określana jako ostatnia miesiączka, która zwykle jest uznawana za „ostatnią” po ustaniu miesiączkowania na 12 kolejnych miesięcy, jest naturalnym etapem życia, który pojawia się, gdy czynność jajników ulega zmniejszeniu. Jest to związane z niższym poziomem estrogenu i innych hormonów oraz wyznacza okres, w którym kończy się płodność.

Niektóre kobiety odczuwają niewiele objawów lub nie odczuwają ich wcale przed menopauzą i w jej trakcie, podczas gdy inne doświadczają zaburzeń fizycznych i psychicznych przez miesiące lub lata. Według North American Menopause Society (NAMS): „Doświadczenia związane z menopauzą są inne u każdej kobiety”.

Co się dzieje podczas menopauzy?

Technicznie rzecz biorąc, menopauza to moment, w którym ustają owulacja i miesiączkowanie, co zbiega się ze spadkiem poziomu estrogenu. Jednak proces prowadzący do tego momentu rozpoczyna się wiele lat wcześniej, podczas etapu zwanego perimenopauzą, czyli przejściem menopauzalnym. Ten etap, który może rozpocząć się w wieku 45 - 55 lat, trwa średnio siedem lat, ale jego długość różni się w zależności od osoby, czasami obejmuje nawet dekadę lub dłużej.

Jeśli kobieta wchodzi w okres okołomenopauzalny w wieku 40 lat lub młodszym, uważa się to za wczesny lub przedwczesny okres okołomenopauzalny. Dzieje się tak u około 1% kobiet z nieznanych przyczyn.

Objawy u każdej kobiety są inne, ponieważ w okresie okołomenopauzalnym produkcja hormonów estrogenu i progesteronu, które są wytwarzane przez jajniki, jest różna. Gdy poziom estrogenu spada, może to prowadzić do różnych objawów. Według National Institute on Aging:

„Przejście menopauzalne doświadcza każdą kobietę w wyjątkowy sposób i na różne sposoby. Organizm zaczyna inaczej wykorzystywać energię, komórki tłuszczowe się zmieniają, a kobiety mogą łatwiej przybierać na wadze. Mogą wystąpić zmiany w zdrowiu kości lub serca, kształcie i składzie ciała lub sprawności fizycznej”.

Gdzieś w połowie lat 40. zwykle zaczynają się zmiany poziomu hormonów, ponieważ zmniejsza się liczba komórek jajowych, które są otoczone komórkami ziarnistymi wytwarzającymi hormony. W tym czasie komórki jajowe są uwalniane rzadziej, co prowadzi do nieregularnych cykli menstruacyjnych.

Perimenopauza, co dosłownie oznacza „około menopauzy”, występuje, gdy owulacja staje się mniej przewidywalna, co prowadzi do zmian w cyklach menstruacyjnych, w tym dłuższych lub krótszych przerw między miesiączkami i zmian nasilenia krwawienia. Według Mayo Clinic:

„Kobiety doświadczające trwałej zmiany długości cyklu miesiączkowego o siedem dni lub więcej, mogą być we wczesnej fazie okołomenopauzalnej. Jeśli odstęp między miesiączkami wynosi co najmniej 60 dni, oznacza to prawdopodobnie późny okres okołomenopauzalny”.

Chociaż w okresie okołomenopauzalnym spada płodność, nadal możliwe jest zajście w ciążę. Średni wiek pojawienia się menopauzy w przypadku kobiet mieszkających w USA wynosi 52 lata, ale menopauza może wystąpić już w wieku 40 lat lub dopiero po 60 roku życia. Indukowana menopauza, która występuje, gdy menopauza pojawia się z powodu usunięcia jajników, stosowania niektórych leków, chemioterapii, radioterapii lub innych terapii przeciwnowotworowych, może wystąpić w różnym wieku.

Czasami w celu wykrycia menopauzy stosuje się badanie krwi oceniające poziom hormonu folikulotropowego (FSH), ponieważ poziom tego hormonu wzrasta wraz ze spadkiem owulacji; jednak nie jest to uważane za dokładny wskaźnik, ponieważ poziom FSH naturalnie fluktuuje.

Uderzenia gorąca — znak rozpoznawczy menopauzy

W okresie przejściowym kobiety mogą odczuwać szereg objawów. Do najczęstszych należą objawy naczynioruchowe, częściej znane jako uderzenia gorąca i nocne poty (uderzenia gorąca występujące w nocy), które dotykają od 50% do 75% kobiet w okresie menopauzy. Czym dokładnie są uderzenia gorąca — charakterystyczny objaw menopauzy? Według NAMS:

„Chociaż ich dokładna przyczyna wciąż nie jest w pełni zrozumiała, uważa się, że uderzenia gorąca są wynikiem zmian w podwzgórzu - części mózgu, która reguluje temperaturę ciała. Jeśli podwzgórze wyczuje, że kobiecie jest za ciepło, rozpoczyna łańcuch zdarzeń, aby ją ochłodzić. Naczynia krwionośne w pobliżu powierzchni skóry zaczynają się rozszerzać (powiększać), zwiększając przepływ krwi w celu rozproszenia ciepła ciała.
Daje to czerwony, zarumieniony wygląd twarzy i szyi u kobiet o jasnej karnacji. Może również promować pocenie się, aby ochłodzić ciało. Kobiety mogą odczuwać szybsze bicie serca. Po uderzeniach gorąca  często występują zimne poty. Nieliczne kobiety odczuwają tylko chłód…
Niektóre uderzenia gorąca są łatwo tolerowane, inne mogą być irytujące lub zawstydzające, a nawet wyniszczające… Większość kobiet doświadcza uderzeń gorąca przez okres od 6 miesięcy do 2 lat, chociaż niektóre doniesienia sugerują, że trwają one znacznie dłużej — nawet do 10 lat, w zależności od momentu wystąpienia pierwszych objawów. W przypadku niewielkiej części kobiet mogą one nigdy nie zniknąć”.

Jeśli uderzenia gorąca zakłócają jakość Twojego życia, dostępnych jest wiele naturalnych środków zaradczych. Należą do nich:

  • Pluskwica groniasta — zioło to (w dawce 40 miligramów dziennie) prowadzi do znacznego zmniejszenia uderzeń gorąca, wraz z poprawą nastroju. Według badań opublikowanych w Gynecological Endocrinology: „pluskawica groniasta to skuteczna i bezpieczna opcja leczenia w celu złagodzenia objawów naczynioruchowych”. Według NAMS:
„Ostatnie badania sugerują, że pluskwica groniasta nie działa jak estrogen, jak kiedyś sądzono. Zmniejsza to obawy dotyczące jej wpływu na tkanki wrażliwe na hormony (np. macicę, pierś). Stosowanie pluskwicy groniastej miało dobre wyniki w zakresie bezpieczeństwa. Pojawiły się doniesienia łączące pluskwicę z problemami z wątrobą, ale związek ten jest nadal badany”.
  • Koniczyna czerwona – systematyczny przegląd i metaanaliza wykazały, że koniczyna czerwona pomogła zmniejszyć codzienną częstotliwość uderzeń gorąca.
  • Olejek z wiesiołka — przyjmowanie oleju z wiesiołka dwa razy dziennie zmniejszyło częstotliwość i nasilenie nocnych potów u kobiet po menopauzie. Stwierdzono również, że stosowanie tego olejku zmniejsza intensywność uderzeń gorąca u kobiet w okresie menopauzy.

Inne oznaki i objawy okołomenopauzalne

Problemy ze snem to kolejny częsty objaw występujący w okresie menopauzy. Na sen wpływa nie tylko zmieniający się poziom hormonów, ale także nocne poty. Wśród kobiet z silnymi uderzeniami gorąca w nocy, sen staje się tak zakłócony, że blisko 44% przypadków spełnia kryteria przewlekłej bezsenności. Według Sleep Foundation, menopauza wpływa na sen na wiele sposobów:

„Estrogen odgrywa istotną rolę w metabolizmie serotoniny i innych neuroprzekaźników, które wpływają na cykl snu i czuwania. Estrogen pomaga również utrzymać niską temperaturę ciała w nocy, a zatem sprzyja spokojnemu snowi. Estrogen ma również działanie przeciwdepresyjne. Przy mniejszej ilości estrogenu kobiety mogą odczuwać wyższą temperaturę ciała, gorszą jakość snu i gorszy nastrój”.

Zmiany nastroju również są powszechne w okresie menopauzy, a niektóre badania opisują przejście menopauzalne jako „okres biologicznej wrażliwości z zauważalnymi objawami fizjologicznymi, psychologicznymi i somatycznymi”, w tym większą podatnością na depresję.

Kobiety z depresją w wywiadzie są do pięciu razy bardziej narażone na zdiagnozowanie poważnego zaburzenia depresyjnego w okresie menopauzy. Chociaż depresja w tym okresie nie powinna być uważana za „normalną”, kobiety w okresie okołomenopauzalnym mają prawie dwukrotnie wyższy wskaźnik depresji niż kobiety, które jeszcze nie weszły w ten etap.

Powszechny jest również szereg zmian pochwowych i seksualnych. W 2014 r. wprowadzono termin „zespół menopauzy moczowo-płciowej” (GSM) w celu opisania „przewlekłej, postępującej choroby sromu i pochwy, narządów płciowych i dolnych dróg moczowych, charakteryzującej się szerokim spektrum objawów przedmiotowych i podmiotowych”. GSM dotyka zarówno kobiet przed menopauzą, jak i po menopauzie i uważa się, że jest związany z niedoborami estrogenu.

Oprócz suchości pochwy, bólu i zmniejszonego nawilżenia podczas stosunku, kobiety mogą doświadczać nawracających infekcji dróg moczowych i wysiłkowego nietrzymania moczu. Szacuje się, że 15% kobiet przed menopauzą i do 70% kobiet po menopauzie doświadcza objawów podobnych do GSM. Dodatkowe objawy występujące w okresie okołomenopauzalnym obejmują:

Tkliwość piersi

Zmęczenie

Suchość skóry

Wypadanie włosów

Bóle głowy i/lub migreny

Palpitacje serca

Bóle stawów

Przybieranie na wadze

Niskie libido

Nietrzymanie moczu

Mgła mózgowa

Zapominanie

Upośledzenie pamięci krótkotrwałej

Niezdolność do skupienia się

Zaburzenia uwagi

Słabe wyszukiwanie słów

Lęk

Trudności z koncentracją

Uczucie bycia nie sobą

Niecierpliwość

Drażliwość

Niska motywacja lub energia

Wahania nastroju

Płaczliwość

Naturalne strategie łagodzenia objawów menopauzy

W okresie okołomenopauzalnym ważne jest prowadzenie zdrowego stylu życia — w tym optymalizacja diety, jakości snu i efektywne zarządzanie stresem. Utrzymanie prawidłowej wagi może pomóc złagodzić objawy, w tym uderzenia gorąca. Aktywność fizyczna sprzyja zdrowiu fizycznemu i psychicznemu w okresie menopauzy.

Stosowanie diety bogatej w rafinowane węglowodany, takie jak słodzone napoje i inne wysokoprzetworzone produkty spożywcze, wiąże się ze wzrostem ryzyka depresji u kobiet po menopauzie i może mieć podobny wpływ w okresie okołomenopauzalnym. Interwencje żywieniowe, takie jak zwiększenie spożycia kwasów tłuszczowych omega-3, mogą wspomóc łagodzenie objawów w okresie menopauzy, w tym poprawę nastroju i zmniejszenie lęku.

Podczas gdy niektóre kobiety rozważają hormonalną terapię zastępczą, inne polegają na ćwiczeniach umysłu i ciała. Ponad 60% kobiet stwierdziło, że medycyna komplementarna i alternatywna (CAM) jest skuteczna w przypadku łagodzenia objawów menopauzy. Na przykład, ekstrakt z korzenia ashwagandhy może pomóc złagodzić łagodne lub umiarkowane objawy menopauzy u kobiet w okresie okołomenopauzalnym.

Stwierdzono również, że hipnoza i terapia poznawczo-behawioralna pomagają złagodzić dysfunkcje naczynioruchowe, seksualne i problemy ze snem związane z menopauzą. Techniki relaksacyjne i redukcja stresu oparte na uważności to dodatkowe opcje wspierające zdrowie psychiczne i emocjonalne w okresie menopauzy.

Ponieważ okres okołomenopauzalny i menopauza są złożone, a ich objawy unikalne dla danej osoby, praca z lekarzem medycyny holistycznej może pomóc w opracowaniu kompleksowego planu opieki zdrowotnej.

Źródła i odniesienia