W SKRÓCIE

  • Choroba Leśniowskiego-Crohna to przewlekła choroba zapalna jelit (IBD), która występuje, gdy części układu pokarmowego ulegają zapaleniu lub podrażnieniu.
  • Naukowcy zauważyli, że istnieje wiele czynników dietetycznych potencjalnie związanych z chorobą Leśniowskiego-Crohna, w tym spożycie tłuszczu, spożycie fast foodów i rafinowanego cukru.
  • Według przeglądu badań opublikowanego w czasopiśmie Nutrients w 2020 r., dieta o niskiej zawartości FODMAP (fermentowalne oligo-, di-, monosacharydy i poliole) była w stanie znacznie złagodzić objawy związane z chorobą Leśniowskiego-Crohna w porównaniu z innymi dietami, takimi jak dieta śródziemnomorska, dieta wegetariańska i dieta o niskiej zawartości laktozy.
  • Badania wykazały, że w połączeniu z terapią mesalaminą, kurkumina może pomóc w „wywołaniu klinicznej i endoskopowej remisji u pacjentów z łagodnym do umiarkowanego aktywnym wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego (wrzodziejące zapalenie jelita grubego), nie wywołując widocznych skutków ubocznych”.

Według dr. Mercoli

Według amerykańskich Centrów Kontroli i Prewencji Chorób około 3 miliony osób dorosłych cierpi z powodu chorób zapalnych jelit (IBD), które można podzielić na dwie kategorie: wrzodziejące zapalenie jelita grubego i chorobę Leśniowskiego-Crohna. Podczas gdy wrzodziejące zapalenie jelita grubego dotyczy głównie jelita grubego lub odbytnicy, choroba Leśniowskiego-Crohna może dotyczyć każdego obszaru przewodu pokarmowego - od ust do odbytu.

W tym artykule skupię się na chorobie Leśniowskiego-Crohna i podzielę się pomocnymi informacjami na jej temat — jej przyczynami, objawami i środkami dietetycznymi, które można zastosować, aby zmniejszyć jej symptomy.

Co to jest choroba Leśniowskiego-Crohna i jakie są jej objawy?

Nazwana na cześć dr Burilla Crohna, który jako pierwszy opisał tę chorobę w 1932 roku, choroba Leśniowskiego-Crohna jest przewlekłą zapalną chorobą jelit (IBD), którą diagnozuje się, gdy w części układu pokarmowego występuje stan zapalny lub prodrażnienie. Dzieje się tak, gdy układ odpornościowy myli nieszkodliwe bakterie bytujące w przewodzie pokarmowym z patogenami, takimi jak wirusy, bakterie, grzyby i inne mikroorganizmy, co prowadzi do powstania nadmiernej reakcji, która powoduje stan zapalny i owrzodzenie oraz pogrubienie ściany jelita.

Choroba Leśniowskiego-Crohna może wystąpić zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet, i zwykle rozwija się w wieku od 20 do 29 lat. Chociaż objawy mogą się różnić u poszczególnych pacjentów, do typowych należą:

Pilna potrzeba wypróżnienia

Utrzymująca się biegunka

Krwawienie z odbytnicy

Ból i skurcze w jamie brzusznej

Uczucie niepełnego opróżnienia jelit

Zaparcia i prawdopodobnie niedrożność jelit

Ponieważ jest to choroba przewlekła, będą okresy remisji, kiedy pacjent nie będzie odczuwać żadnych objawów. Jednak podczas zaostrzeń objawy i dyskomfort z nimi związany mogą się nasilić.

Właściwa dieta może pomóc w leczeniu choroby Leśniowskiego-Crohna

Zaostrzenia choroby Leśniowskiego-Crohna mogą być bolesne i przeszkadzać w codziennym życiu obniżając jego jakość, ale dobrą wiadomością jest to, że istnieją sposoby radzenia sobie z chorobą i łagodzenia objawów. Należy zacząć od optymalizacji diety.

W badaniu opublikowanym w 2005 roku w czasopiśmie Alimentary Pharmacology and Therapeutics wykazano, że istnieje wiele czynników dietetycznych, które są potencjalnie powiązane z chorobą Leśniowskiego-Crohna, w tym:

Ilość i jakość spożywanych tłuszczów — według badania opublikowanego w Italian Journal of Gastroenterology, u pacjentów częściej spożywających oleje roślinne, częściej diagnozowano chorobę Leśniowskiego-Crohna.

Spożywanie fast foodów — badanie opublikowane w 1992 roku w czasopiśmie Epidemiology wykazało, że spożywanie żywności typu fast food co najmniej dwa razy w tygodniu prowadziło do zwiększonego względnego ryzyka zarówno choroby Leśniowskiego-Crohna, jak i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.

Spożycie cukru rafinowanego — w 12 z 13 badań zauważono, że pacjenci z chorobą Leśniowskiego-Crohna, niezależnie od miejsca zamieszkania lub pochodzenia etnicznego, mają znacznie wyższe spożycie cukru.

Chociaż w badaniu wspomniano, że wyniki wymagają dalszych badań, uważam, że wyżej wymienione czynniki, które są cechą charakterystyczną standardowej amerykańskiej diety, odgrywają istotną rolę w występowaniu zaburzeń trawiennych, a odpowiednia modyfikacja nawyków żywieniowych może pomóc złagodzić niektóre objawy tych chorób.

Co więcej, ostatnie wyniki badań potwierdzają związek między FODMAP a chorobą Leśniowskiego-Crohna.

Czym są FODMAP i w jaki sposób są powiązane z IBD?

FODMAP oznacza „fermentowalne oligo-, di-, mono-sacharydy i poliole” — mówiąc prościej, są to krótkołańcuchowe węglowodany, które są fermentowane przez bakterie jelitowe. Nie mogą zostać rozłożone i wchłonięte do jelita cienkiego, w wyniku czego jelito cienkie potrzebuje dodatekowej ilości wody, aby FODMAP mogły przedostać się do jelita grubego. Gdy dotrą do jelita grubego, bakterie bytujące w okrężnicy zaczynają je zjadać i fermentować, co prowadzi do produkcji gazów i kwasów tłuszczowych jako produktów ubocznych.

FODMAP niekoniecznie są złe — w rzeczywistości ludzki układ trawienny jest zaprojektowany do przetwarzania żywności, której nie można w pełni strawić, takiej jak błonnik. Jednak osoby z IBD, w tym z chorobą Leśniowskiego-Crohna, mogą zmagać się z niestrawnością za każdym razem, gdy spożywają tego typu produkty. Dlatego przestrzeganie diety o niskiej zawartości FODMAP może pomóc w wyeliminowaniu produktów, które mogą powodować dyskomfort. Autorzy badania, którzy nazywają to „hipotezą FODMAP”, zauważają:

„Spożycie tych substancji i ich późniejsza szybka fermentacja w jelitach prowadzą do zwiększonej przepuszczalności jelit - czynnika predysponującego do rozwoju choroby Leśniowskiego-Crohna u osoby predysponowanej genetycznie”.

Dieta o niskiej zawartości FODMAP może pomóc w ustaleniu czynników ryzyka choroby Crohna

Konkretnie jakie produkty spożywcze są uważane za FODMAP? Poniżej wymieniłem składniki i ich źródła:

Fruktoza — owoce, miód i syrop glukozowo-fruktozowy (HFCS).

Laktoza — produkty mleczne, w tym mleko, jogurt i lody.

Fruktany — pszenica (zboża, chleb i krakersy) i cebula.

Poliole — jabłka, gruszki, wiśnie, brzoskwinie i śliwki.

Galaktooligosacharydy — rośliny strączkowe, fasola, kapusta, brukselka, cebula, karczochy, szparagi i czosnek.

Według analizy badań, opublikowanej w czasopiśmie Nutrientsw 2020 r., dieta o niskiej zawartości FODMAP była w stanie znacznie złagodzić objawy związane z chorobą Leśniowskiego-Crohna w porównaniu z innymi dietami, takimi jak dieta śródziemnomorska, dieta wegetariańska i dieta o niskiej zawartości laktozy. Nowsze badanie, opublikowane w tym samym czasopiśmie, potwierdziło te odkrycia, mówiąc, że dieta o niskiej zawartości FODMAP może pomóc w złagodzeniu czynnościowych objawów żołądkowo-jelitowych. Według autorów badania:

„Głównym wynikiem tego badania było to, że LFD może poprawić FGS w IBD. Zaobserwowano złagodzenie objawów, w tym wzdęć, wiatrów, bólu brzucha oraz zmęczenia lub letargu u pacjentów z nieswoistym zapaleniem jelit, z wyjątkiem nudności i wymiotów. Nie stwierdzono różnicy w złagodzeniu objawów u pacjentów z różnymi podtypami, ponieważ LFD dawało podobne wyniki złagodzenia FGS zarówno u pacjentów z CD, jak i UC”.

Pamiętaj, że dieta o niskiej zawartości FODMAP to w zasadzie dieta eliminacyjna. Składa się z trzech części:

  1. Zaprzestanie jedzenia niektórych produktów o wysokiej zawartości FODMAP.
  2. Powolne wprowadzanie wczęśniej wykluczonych produktów FODMAP do diety, aby zobaczyć, które są kłopotliwe.
  3. Identyfikacja produktów, które powodują objawy. Po ich zidentyfikowaniu można unikać lub ograniczać spożycie tych produktów, aby wyeliminować objawy, jednocześnie ciesząc się spożywaniem innych produktów bez żadnych problemów.

Gastroenterolog z Johns Hopkins, Hazel Galon Veloso, zaleca wykonanie kroku 1 przez dwa do sześciu tygodni, aby zminimalizować objawy.

“W przypadku osób z SIBO, może to pomóc obniżyć nienormalnie wysoki poziom bakterii jelitowych. Następnie co trzy dni należy dodawać do diety produkty o wysokiej zawartości FODMAP, jeden po drugim, aby sprawdzić, czy któryś z nich powoduje jakiekolwiek objawy. Jeśli konkretny produkt o wysokiej zawartości FODMAP powoduje objawy, należy go unikać” – radzi dr Veloso.

Komponuj swoje posiłki z produktów o niskiej zawartości FODMAP

Podczas stosowania diety eliminacyjnej w celu określenia czynników wyzwalających objawy choroby Leśniowskiego-Crohna upewnij się, że spożywasz pokarmy o niskiej zawartości FODMAP, takie jak:

Ekologiczne jaja z wolnego wybiegu, ekologiczne mięso

Warzywa takie jak bakłażan, marchew, cukinia, ogórek i papryka

Zielone warzywa liściaste, takie jak szpinak i jarmuż

Owoce takie jak truskawki, ananas, winogrona, jagody i pomarańcze

Mleko roślinne, takie jak mleko kokosowe

Crohn’s and Colitis Foundation zauważa, że nie ma jednej diety, która jest skuteczna dla wszystkich - i ma to sens, ponieważ jeden produkt może wywoływać objawy u jednego pacjenta, ale może być całkowicie OK dla innego pacjenta. Celem jest zatem współpraca z lekarzem, aby opracować zindywidualizowany plan żywieniowy, który może pomóc w złagodzeniu objawów, przy jednoczesnej poprawie stanu zdrowia.

Kurkuma i witamina D mogą pomóc w złagodzeniu choroby Leśniowskiego-Crohna

Oprócz upewnienia się, że otrzymujesz wystarczającą ilość składników odżywczych, takich jak kwasy tłuszczowe omega-3, cynk, witamina B12, wapń i inne mikroskładniki, przyjmowanie niektórych suplementów może pomóc w łagodzeniu objawów choroby Leśniowskiego-Crohna. Jednym z przykładów jest kurkuma, która zawiera substancję przeciwzapalną -kurkuminę. Niektóre badania wykazały, że w połączeniu z terapią mesalaminą, kurkumina może pomóc w „wywołaniu remisji klinicznej i endoskopowej u pacjentów z aktywnym wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego (wrzodziejące zapalenie jelita grubego) o nasileniu od łagodnego do umiarkowanego, nie powodując żadnych widocznych skutków ubocznych”.

Witamina D odgrywa również istotną rolę w nieswoistych zapaleniach jelit, głównie ze względu na właściwości immunomodulujące i przeciwzapalne. Uważa się, że niedobór tego składnika odżywczego występuje często u pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna.

Badanie opublikowane w czasopiśmie Nutrients dotyczyło związku między witaminą D a IBD. Naukowcy zauważyli, że:

„Witamina D wydaje się odgrywać kluczową rolę w utrzymaniu integralności bariery żołądkowo-jelitowej poprzez regulację białek związanych z połączeniami między komórkami nabłonka. Funkcja witaminy D jest również powiązana z jej wpływem na mikroflorę przewodu pokarmowego, przy czym status 25-OH-D w surowicy krwi u ludzi jest skorelowany ze zmianami populacji bakterii żołądkowo-jelitowych związanych z zapalnymi odpowiedziami immunologicznymi.
W ten sposób witamina D może zarówno zapobiegać wystąpieniu IBD poprzez wpływ na integralność bariery żołądkowo-jelitowej i homeostazę mikroflory, jak i łagodzić postęp choroby poprzez promowanie przeciwzapalnych odpowiedzi immunologicznych”.

Jeśli zmagasz się z chorobą Leśniowskiego-Crohna, upewnij się, że masz odpowiednią ekspozycję na słońce, aby zoptymalizować poziom witaminy D. Jeśli mieszkasz w miejscu, gdzie dostęp do wystarczającej ilości światła słonecznego może być trudny, rozważ suplementację witaminy D3.

Inne strategie stylu życia, które pomogą złagodzić objawy choroby Leśniowskiego-Crohna

Jeśli zmagasz się z chorobą Leśniowskiego-Crohna, powinieneś przyjrzeć się nie tylko swojej diecie – ważną rolę odgrywają również nawyki związane ze stylem życia. Oto kilka czynników, o których warto pamiętać:

Nie używaj dostępnych bez recepty leków przeciwzapalnych — leki te mogą powodować wrzody w wyściółce jelit, pogarszając objawy choroby.

Unikaj palenia tytoniu i picia alkoholu — osoby palące tytoń są nie tylko bardziej narażone na zdiagnozowanie choroby Leśniowskiego-Crohna, ale także częściej mają zaostrzenia choroby, wymagające nawet pilnych operacji. Tymczasem alkohol może podrażniać wyściółkę przewodu pokarmowego i nasilać objawy. 

Zadbaj o regularną aktywność fizyczną — regularna aktywność fizyczna obejmująca trening interwałowy o wysokiej intensywności (HIIT), może pomóc w wydajniejszej pracy przewodu pokarmowego. Aktywność fizyczna uwalnia również hormony odpowiadające za dobre samopoczucie zwane endorfinami, które mogą pomóc zmniejszyć stres.

Zapewnij sobie wystarczającą ilość wysokiej jakości snu — niedobór snu powoduje drażliwość i stres, co może tylko pogorszyć objawy. Zadbaj o rutynę przed snem i wyeliminuj elementy rozpraszające uwagę z sypialni.

Ćwicz uważność i techniki relaksacyjne — powolne oddychanie, joga, tai chi i medytacja mogą złagodzić stres i zapobiegać występowaniu zaostrzeń choroby.

Źródła i odniesienia