Wyjątkowe korzyści zdrowotne witaminy E

W SKRÓCIE

• Witamina E jest rozpuszczalna w tłuszczach i występuje w ośmiu różnych postaciach chemicznych; alfa-tokoferol jest najlepiej przebadaną z nich i według NIH jako jedyna spełnia wymagania człowieka.
• Witamina E jest silnym przeciwutleniaczem, który ma właściwości fotoochronne i pomaga zapobiegać niektórym nowotworom. W artykule opublikowanym w 2022 roku stwierdzono, że witamina E może pomóc w wzmocnieniu immunoterapii przeciwnowotworowej poprzez ożywienie komórek dendrytycznych, które mają kluczowe znaczenie dla odpowiedzi immunologicznej.
• Utrzymanie optymalnego poziomu witaminy E może w mniejszym stopniu pomóc obniżyć skurczowe i rozkurczowe ciśnienie krwi. Niedobór witaminy E wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zdarzeń sercowo-naczyniowych.
• Witamina E może wspomagać płodność, wykazuje właściwości neuroprotekcyjne, a w połączeniu z witaminą D pomaga łagodzić objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS).
• Chociaż nie można przedawkować witaminy E z diety, można przedawkować suplementy, ponieważ jest to witamina rozpuszczalna w tłuszczach i jest przechowywana w komórkach tłuszczowych. Może to wywołać niepożądane skutki uboczne, w tym hamowanie agregacji płytek krwi i krwawienia.

Według dr. Mercoli

Według National Institutes of Health, witamina E występuje w ośmiu różnych postaciach, ale tylko jedna wydaje się spełniać wymagania ludzi. Niektóre produkty są naturalnym źródłem witaminy E. Każda z ośmiu jej postaci ma pewien poziom aktywności biologicznej, ale to alfa-tokoferol jest preferowany przez organizm człowieka i zapobiega rozprzestrzenianiu się wolnych rodników.

Ponadto wykazano, że tylko suplementacja diety alfa-tokoferolem odwraca objawy niedoboru witaminy E. Istnieją cztery izoformy tokoferolu i cztery izoformy tokotrienolu. Alfa-tokoferol jest włączany do lipoprotein w wątrobie, które następnie są transportowane po całym organizmie.

Chociaż była to podstawowa badana forma chemiczna, naukowcy odkryli również, że niektóre formy tokotrienoli mają aktywność biologiczną, chociaż mają niższą ogólnoustrojową biodostępność.

Według NIH, trzy krajowe badania wykazały, że większość Amerykanów może spożywać mniejsze ilości witaminy E niż wynosi zalecane dzienne spożycie (RDA) zalecane przez Food and Nutrition Board (FNB). RDA dla alfa-tokoferolu wynosi od 11 mg do 15 mg dziennie dla osób w wieku powyżej 9 lat. RDA dla kobiet karmiących wynosi 19 mg alfa-tokoferolu na dzień.

FNB uważa, że spożycie alfa-tokoferolu u zdrowych osób dorosłych jest prawdopodobnie wyższe niż wskazują na to badania krajowe, ponieważ niedobór jest rzadki, a jawne objawy zwykle nie występują u zdrowych osób. Jednak, jak zapewne wiesz, istnieje znacząca różnica między jawnym niedoborem a zbyt małym spożyciem, które zwiększa ryzyko wystąpienia problemów zdrowotnych. Dane badawcze powiązały witaminę E z kilkoma wyjątkowymi korzyściami zdrowotnymi.

Witamina E jest silnym przeciwutleniaczem zwalczającym starzenie się i nowotwory

Zrozumienie znaczenia przeciwutleniaczy rozpoczęło się, gdy naukowcy dowiedzieli się, w jaki sposób wolne rodniki są zaangażowane we wczesne stadia miażdżycy i w rozwój wielu innych przewlekłych schorzeń. Witamina E odgrywa znaczącą rolę jako przeciwutleniacz, ponieważ wychwytuje i neutralizuje wolne elektrony, zmniejszając tym samym uszkodzenia komórek.

Jedną z korzyści wynikających z obniżenia uszkodzeń spowodowanych przez wolne rodniki jest zmniejszenie uszkodzeń skóry po ekspozycji na promieniowanie UV. Witamina E jest stosowana w dermatologii od ponad 50 lat i jest dodawana do produktów kosmetycznych. Dodatkowo obecność witaminy C może spowolnić utlenianie lipidów poprzez regenerację alfa-tokoferolu z rodników znajdujących się w błonach komórkowych.

Witamina E jest głównym przeciwutleniaczem rozpuszczalnym w tłuszczach, chroniącym przed stresem oksydacyjnym w naskórku i warstwach skóry właściwej. Dane pokazują, że ma silne właściwości fotoochronne i przeciwstarzeniowe, które pomagają poprawić elastyczność i strukturę naskórka i skóry właściwej. Często jest stosowana miejscowo, ponieważ gromadzi się w błonach komórkowych i pozakomórkowej macierzy lipidowej, gdzie przyczynia się do obrony antyoksydacyjnej.

W kwietniu 2022 r. naukowcy z MD Anderson Cancer Center opublikowali artykuł w Cancer Discovery, w którym omawiają dane pokazujące, że witamina E może wzmacniać immunoterapię przeciwnowotworową poprzez szlak, który ożywia komórki dendrytyczne.

Komórki dendrytyczne były przedmiotem zainteresowania w immunoterapii nowotworów, ponieważ odgrywają kluczową rolę w odpowiedzi immunologicznej. Opracowano kilka strategii ukierunkowanych na te komórki w nadziei, że lepsze zrozumienie ich funkcji może pomóc w ulepszeniu terapii przeciwnowotworowych. Według badaczy, analiza elektronicznej dokumentacji medycznej wykazała, że pacjenci, którzy przyjmowali witaminę E, mieli znacznie większą przeżywalność.

Uznając, że wpływ suplementów diety oprócz immunoterapii jest stosunkowo niezbadanym obszarem, naukowcy przeprowadzili analizę działania witaminy E i stwierdzili, że blokuje ona aktywność punktu kontrolnego SHP1, co z kolei poprawia zdolność komórek T do wywoływania przeciwnowotworowej odpowiedzi immunologicznej . W innym badaniu opublikowanym w 2020 r. przyjrzano się korzyściom ze stosowania alfa-tokoferolu w profilaktyce nowotworów.

Naukowcy rozpoczęli od zrozumienia, że osoby o niższym stanie odżywienia miały zwiększone ryzyko zachorowania na nowotwory, a w niektórych populacjach suplementacja diety witaminą E miała korzystny wpływ na obniżenie tego ryzyka. Inne badania koncentrowały się na tokotrienolu oraz formach gamma i delta tokoferoli. Chociaż te trzy związki witaminy E mają niższą biodostępność, w modelach zwierzęcych i liniach komórkowych wydawały się mieć silniejsze właściwości zapobiegające nowotworom.

Optymalny poziom witaminy E może normalizować ciśnienie krwi

Zbyt wysokie ciśnienie krwi jest czynnikiem ryzyka chorób układu krążenia. Jedno z potrójnie zaślepionych, kontrolowanych placebo badań klinicznych, którego wyniki opublikowano w 2002 roku, oceniało wpływ witaminy E na ciśnienie krwi i tętno u 70 osób, u których zdiagnozowano łagodne nadciśnienie. W tamtym czasie nowe wytyczne dotyczące ciśnienia krwi opracowane przez American College of Cardiology i American Heart Association nie zostały jeszcze opublikowane.

Podczas gdy badanie z 2002 roku kategoryzowało uczestników z łagodnym nadciśnieniem, nowe wytyczne kategoryzowałyby tych samych uczestników z nadciśnieniem stopnia 2. Pod koniec badania,  u pacjentów otrzymujących witaminę E naukowcy zaobserwowali 24% spadek skurczowego ciśnienia krwi i 12,5% spadek rozkurczowego ciśnienia krwi.

Uczestnicy otrzymywali codziennie 200 IU witaminy E, co zdaniem naukowców może być skuteczną długoterminową strategią obniżania ciśnienia krwi.

Inne badanie opublikowane w 2002 roku oceniało ciśnienie krwi u 15 317 mężczyzn i kobiet w wieku powyżej 20 lat i wykazało, że witaminy przeciwutleniające mogą być ważne w zapobieganiu nadciśnieniu. Co ciekawe, w 2000 roku naukowcy ocenili wpływ suplementacji witaminy E na ciśnienie u pacjentów, u których wysokie ciśnienie krwi było kontrolowane za pomocą leków. W tym przypadku suplementacja okazała się nie mieć istotnego wpływu. Badanie to zostało częściowo sfinansowane przez firmę farmaceutyczną Bayer Italia.

W metaanalizie opublikowanej w 2019 r. w Journal of Human Hypertension przeanalizowano skurczowe ciśnienie krwi, rozkurczowe ciśnienie krwi i średnie ciśnienie tętnicze u osób, które otrzymywały suplementację witaminą E. Nie zaobserwowano istotnego wpływu na średnie ciśnienie tętnicze i rozkurczowe ciśnienie krwi, ale wykazano zmniejszenie skurczowego ciśnienia krwi.

Kolejny artykuł opublikowany w 2020 r. rozpoczął się od założenia, że chociaż randomizowane badania zudziałem ludzi dotyczące wpływu suplementacji witaminy E na ciśnienie przyniosły sprzeczne wyniki, dane pokazują, że niedobór witaminy E wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zdarzeń sercowo-naczyniowych. Badacze sugerują, że na wynik badań znaczący wpływ miały choroby współistniejące uczestników, różnice genetyczne, płeć i wiek.

W przeglądzie literatury stwierdzili, że pacjenci ze zdiagnozowanym zawałem mięśnia sercowego często mieli niższy poziom witaminy E w osoczu. Sugerują, że krótkoterminowe leczenie daje obiecujące wyniki, a zatem stosowanie suplementacji doraźnej, a nie przewlekłej, może przynieść pozytywne wyniki kliniczne.

Dodatkowe korzyści zdrowotne wynikające z właściwości przeciwutleniających witaminy E

Witamina E przyczynia się do jeszcze większych korzyści zdrowotnych. Miliony kobiet cierpią na zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS), który został po raz pierwszy opisany w 1931 roku. W 2009 roku naukowcy oszacowali, że od 80% do 90% kobiet w wieku rozrodczym cierpi z powodu PMS, a do 8% z nich doświadcza ciężkich objawów.

Badanie opublikowane w 2016 roku wykazało, że suplementacja diety witaminami D i E miała znaczący wpływ na złagodzenie objawów PMS i była „skutecznym i niedrogim sposobem leczenia” tego stanu. Potwierdzają to wyniki podwójnie zaslepionego, randomizowanego badania z 1983 r. przeprowadzonego na 75 kobietach, które sugerują, że suplementacja diety witaminą E może łagodzić objawy ciężkiego PMS.

Witamina E jest niezbędna dla zdrowia reprodukcyjnego w populacji gryzoni, zwłaszcza w rozwoju łożyska. W artykule opublikowanym w 2018 r. przyznano, że chociaż naukowcy wiedzą, że jest ona niezbędna dla płodności, brakuje badań dotyczących tego, jak wpływa na zdrowie reprodukcyjne kobiet.

Witamina E wykazała również właściwości neuroprotekcyjne, zwłaszcza w badaniu obejmującym 30 pacjentów z jaskrą, u których zaobserwowano zahamowanie postępu choroby podczas przyjmowania doustnego octanu alfa-tokoferolu. W artykule opublikowanym w 2014 r. oceniono zastosowanie witaminy E w zapobieganiu i leczeniu choroby Alzheimera, stwierdzając, że opóźnia ona początek i postęp choroby Alzheimera. Badanie opublikowane w 2005 roku przeprowadzone na modelu zwierzęcym wykazało, że alfa-tokotrienol działał na molekularne punkty kontrolne cheroniąc przed neurodegeneracją wywołaną udarem.

Zbyt duże ilości witaminy E nie są korzystne dla zdrowia

Witamina E jest witaminą rozpuszczalną w tłuszczach. Różnice między witaminami rozpuszczalnymi w wodzie i rozpuszczalnymi w tłuszczach wpływają na sposób wchłaniania i magazynowania witamin. Organizm człowieka może łatwo wydalać witaminy rozpuszczalne w wodzie w przypadku ich nadmiernego spożycia. Natomiast witaminy rozpuszczalne w tłuszczach są rozpuszczane i przechowywane w tłuszczu, w ten sposób przechodzą przez jelito cienkie i są rozprowadzane w krwioobiegu. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach są najlepiej przyswajalne i wchłaniane w przypadku spożycia w ramach posiłku bogatego w tłuszcze.

Ponieważ witamina E jest rozpuszczalna w tłuszczach, Twój organizm przechowuje jej nadmiar, co zwiększa ryzyko wystąpienia działań niepożądanych w przypadku nadmiernego spożycia. Według National Institutes of Health jest bardzo mało prawdopodobne, że objawy zatrucia witaminą E wystąpią wtedy, gdy jest ona pozyskiwana z diety. Jednak wysokie dawki alfa-tokoferolu w suplementach mogą wywoływać działania niepożądane. Do typowych działań niepożądanych nadmiertnego spożycia witaminy E należą:

Biegunka	Osłabienie	Zaburzenia widzenia
Nudności	Zmęczenie	Skurcze żołądka
Bóle głowy	Wysypka	Hamowanie agregacji płytek krwi i krwawienia

Kolejnym wyzwaniem związanym z przyjmowaniem suplementów witaminy E jest brak danych wskazujących, że syntetyczne suplementy są korzystne. Badanie opublikowane w 2012 roku wykazało, że syntetyczne alfa-tokoferole znajdujące się w suplementach witaminy E nie powodowały zauważalnej ochrony przed nowotworami, ale gamma- i delta-tokoferole znajdujące się w żywności pomagały zapobiegać rakowi okrężnicy, piersi i prostaty.

Pamiętaj, że suplement może być syntetyczny, więc należy wiedzieć jakich informacji szukać na etykiecie.

• Nazwa syntetycznego alfa-tokoferolu zwykle zaczyna się od przedrostka „dl” (tj. dl-alfa-tokoferol);
• Nazwa niesyntetycznych lub pochodzenia naturalnego tokoferoli zwykle zaczyna się od przedrostka „d” (d-alfa-tokoferol). Należy zauważyć, że gdy witamina E jest stabilizowana przez dodanie kwasu bursztynowego lub kwasu octowego, nazwa chemiczna zmienia się z tokoferolu na tokoferyl (jak na przykład bursztynian d-alfa-tokoferylu).

Suplementy witaminowe to chemiczne dodatki. Podobnie jak w przypadku innych suplementów, istnieje możliwość, że suplementy witaminy E mogą wchodzić w interakcje z różnymi rodzajami leków.

Ponieważ witamina E hamuje agregację płytek krwi, jej stosowanie podczas przyjmowania leków przeciwzakrzepowych lub przeciwpłytkowych może zwiększać ryzyko krwawienia. Osoby przyjmujące suplementy przeciwutleniające, takie jak witamina E, mogą zaburzać działanie niacyny oraz statyn, w szczególności symwastatyny (Zocor).

Produkty bogate w witaminę E

Witamina E znajduje się w zielonych warzywach liściastych, orzechach i niektórych nasionach. CNET wymienia produkty, które mogą pomóc zwiększyć spożycie witaminy E, w tym:

Ziarna słonecznika	Migdały	Szpinak
Awokado	Szparagi	Mango
Dynia	Czerwona papryka	Pomidor
Orzechy laskowe	Kiwi

Ekologiczne masło podukowane z mleka krów karmionych trawą również jest bogatym źródłem witaminy E w doskonale przyswajalnej formie. Spożywanie masła nie powinno wywoływać poczucia winy. Masło jest ekologicznym i pełnowartościowym produktem jesli pochodzi z odpowiedniego źródła i zawiera wiele składników odżywczych potrzebnych organizmowi. Należą do nich m.in.:

• Witaminy A, K2 i E;
• Lecytyna korzystna dla metabolizmu cholesterolu i zdrowia nerwów;
• Przeciwutleniacze;
• Jod w wysoko przyswajalnej formie.

---

---