W SKRÓCIE

  • W najbardziej wszechstronnej jak dotąd metaanalizie wykazano, że żywność wysokoprzetworzona jest związana ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na nowotwory i śmierci z ich powodu.
  • Spożywanie większej ilości wysokoprzetworzonej żywności wiązało się z większym ryzykiem zachorowania na nowotwory, a zwłaszcza raka jajnika i mózgu.
  • Spożywanie żywności wysokoprzetworzonej wiązało się również ze zwiększonym ryzykiem zgonu z powodu nowotworów, w tym raka jajnika i piersi.
  • Każde 10% zwiększenie spożycia żywności wysokoprzetworzonej wiązało się z 6% wzrostem ogólnego ryzyka zgonu z powodu nowotworów, wraz ze wzrostem ryzyka zgonu z powodu raka piersi o 16% i zgonu z powodu raka jajnika o 30%.
  • Zagrożenia dla zdrowia związane z wysokoprzetworzoną żywnością są na tyle niepokojące, że jeden z badaczy wezwał do dodawania etykiet ostrzegawczych na opakowaniach, aby konsumenci mogli podejmować świadome decyzje żywieniowe.

Według dr. Mercoli

Na całym świecie 1 na 6 zgonów jest spowodowanych nowotworami, co jest szczególnie tragiczną statystyką, ponieważ szacuje się, że co najmniej 50% przyczyn nowotworów można zapobiec. Jednym z kluczowych czynników ryzyka, który można zmodyfikować, aby zmniejszyć ryzyko jest dieta, w tym spożycie żywności wysokoprzetworzonej.

W najbardziej wszechstronnej jak dotąd metaanalizie oceniającej związek między konsumpcją żywności wysokoprzetworzonej a nowotworami, naukowcy z Imperial College London's School of Public Health stwierdzili, że tania, wysokoprzetworzona żywność jest powiązana ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na nowotwory i śmierci z ich powodu.

Spożycie wysokoprzetworzonej żywności rośnie na całym świecie. W Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii ponad połowa dziennego spożycia kalorii pochodzi z fast foodów. Czym dokładnie jest żywność wysokoprzetworzona (UPF)? Naukowcy z Imperial College London definiują ją jako:

„… żywność, która jest produktem przemysłowym wytwarzanym przez łączenie substancji żywnościowych pochodzenia przemysłowego i dodatków do żywności poprzez sekwencję szeroko zakrojonych procesów przemysłowych. UPF zawiera niewiele lub nie zawiera pełnowartościowych składników i często jest wysokoenergetyczna, zawiera dużo soli, cukru i tłuszczu, ma niską zawartość błonnika i przyczynia się do stymulacji apetytu.
Wysokoprzetworzone produkty są agresywnie reklamowane i stopniowo wypierają tradycyjne wzorce żywieniowe oparte na świeżej i minimalnie przetworzonej żywności”.

Żywność wysokoprzetworzona została powiązana z rakiem jajnika i rakiem mózgu

W badaniu wykorzystano dane dietetyczne pochodzące od 197 426 osób w wieku od 40 do 69 lat. Stan zdrowia uczestników był monitorowany przez 10 lat; średnie spożycie żywności wysokoprzetworzonej wyniosło 22,9%.

Ogólnie rzecz biorąc, spożywanie większej ilości wysokoprzetworzonej żywności wiązało się z większym ryzykiem zachorowania na nowotwory, w szczególności na raka jajnika i mózgu. Wiązało się to również ze zwiększonym ryzykiem zgonu z powodu nowotworów, w tym raka jajnika i piersi. Kontynuując:

  • Każdy 10% wzrost spożycia wysokoprzetworzonej żywności wiązał się z 2% wzrostem zachorowalności na nowotwory ogółem i 19% wzrostem zachorowalności na raka jajnika.
  • Każde 10% zwiększenie spożycia żywności wysokoprzetworzonej wiązało się z 6% wzrostem ogólnego ryzyka zgonu z powodu nowotworów, wraz ze wzrostem ryzyka zgonu z powodu raka piersi o 16% i zgonu z powodu raka jajnika o 30%.

Autorka badania, Kiara Chang z Imperial College London's School of Public Health, stwierdziła w komunikacie prasowym:

„Ponad połowa spożytych kalorii przeciętnej osoby z Wielkiej Brytanii pochodzi z żywności wysokoprzetworzonej. Jest to wyjątkowo wysokie i niepokojące, ponieważ żywność wysokoprzetworzona jest produkowana ze składników pochodzenia przemysłowego i często wykorzystuje dodatki do żywności w celu dostosowania koloru, smaku, konsystencji, tekstury lub przedłużenia okresu przydatności do spożycia.
Nasze ciała mogą nie reagować w ten sam sposób na te wysokoprzetworzone składniki i dodatki, jak na świeżą i pożywną, minimalnie przetworzoną żywność. Jednak wysokoprzetworzona żywność jest wszędzie i jest szeroko sprzedawana w niskich cenach i w atrakcyjnych opakowaniach w celu promowania konsumpcji. To pokazuje, że nasze środowisko żywnościowe wymaga pilnej reformy, aby chronić ludność przed wysokoprzetworzoną żywnością”.

UPF związana z 29% wyższym ryzykiem raka jelita grubego

Badanie Imperial College London miało charakter obserwacyjny i dlatego nie można ustalić związku przyczynowego. Jednak wcześniejsze badania ujawniły podobne ryzyko nowotworów. W jednym z badań, mężczyźni, którzy spożywali najwięcej wysokoprzetworzonej żywności, mieli o 29% większe ryzyko zachorowania na raka jelita grubego niż mężczyźni, którzy spożywali najmniej tego rodzaju żywności.

Wśród podgrup żywności wysokoprzetworzonej, gotowe do spożycia produkty mięsne, drobiowe i owoce morza wraz z napojami słodzonymi cukrem wiązały się ze zwiększonym ryzykiem raka jelita grubego.

Istnieje wiele powodów, dla których żywność wysokoprzetworzona prawdopodobnie zwiększa ryzyko zachorowania na nowotwory, a jednym z nich jest jej związek z innymi chorobami i zaburzeniami, które zwiększają ryzyko zachorowania na nowotwory, takimi jak otyłość i cukrzyca typu 2. Ponadto żywność wysokoprzetworzona jest odżywczo gorsza od pełnowartościowej, naturalnej żywności.

Przetwarzanie żywności prowadzi również do „zmiany matrycy żywności”, co „powoduje degradację potencjału zdrowotnego żywności oraz pogorszenie biodostępności składników odżywczych” – wyjaśnili naukowcy. Kontynuując:

„Pojawiające się badania sugerują inne właściwości UPF, które mogą przyczyniać się do zwiększenia ryzyka nowotworów, w tym stosowanie kontrowersyjnych dodatków do żywności, powstawanie zanieczyszczeń podczas przetwarzania oraz migracja toksycznych zanieczyszczeń z opakowań żywności”.

Ftalany i bisfenole-F należą do powszechnych substancji chemicznych zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego, które powszechnie występują w opakowaniach do wysokoprzetworzonej żywności. Oba związki zostały powiązane ze większonym ryzykiem nowotworów u ludzi i uszkodzeniami DNA.

„Potrzebujemy… etykiet ostrzegawczych z przodu opakowania”

Zagrożenia dla zdrowia związane z wysokoprzetworzoną żywnością są na tyle niepokojące, że Chang wezwał do dodawania etykiet ostrzegawczych na opakowaniach produktów, aby konsumenci mogli podejmować świadome decyzje żywieniowe.

„Potrzebujemy wyraźnych etykiet ostrzegawczych z przodu opakowania żywności wysokoprzetworzonej, aby ułatwić konsumentom wybór, a podatek od cukru powinien zostać rozszerzony na wysokoprzetworzone napoje gazowane, napoje na bazie owoców i mleka, a także inne wysokoprzetworzone produkty.
Gospodarstwa domowe o niższych dochodach są szczególnie narażone na tę tanią i niezdrową wysokoprzetworzoną żywność. Minimalnie przetworzone i świeżo przygotowane posiłki powinny być dotowane, aby każdy miał dostęp do zdrowych, pożywnych i niedrogich produktów”.

Rzeczywiście, etykieta ostrzegawcza jest dobrym pomysłem. Według naukowców z Uniwersytetu w São Paulo w Brazylii, jedzenie wysokoprzetworzonej żywności okazało się istotną przyczyną przedwczesnej śmierci.

Ich badanie wykazało, że około 57 000 przedwczesnych zgonów było spowodowanych spożyciem wysokoprzetworzonej żywności, co stanowiło 10,5% przedwczesnych zgonów z jakiejkolwiek przyczyny i 21,8% przedwczesnych zgonów z powodu chorób niezakaźnych.

Wśród Amerykanów żywność wysokoprzetworzona stanowi średnio około 57% dziennych kalorii, co skłoniło naukowców do zasugerowania, że odsetek przedwczesnych zgonów związanych ze spożyciem żywności wysokoprzetworzonej jest prawdopodobnie jeszcze wyższy w Stanach Zjednoczonych. Tymczasem brazylijskie badanie wykazało, że jeśli udział wysokoprzetworzonej żywności w całkowitym spożyciu kalorii zostałby zmniejszony o 10% do 50%, można by zapobiec od 5900 do 29 300 zgonów rocznie.

Co więcej, naukowcy oszacowali, że gdyby żywność wysokoprzetworzona stanowiła mniej niż 23% dziennych kalorii, można by zapobiec około 20 000 przedwczesnych zgonów każdego roku. Badanie przeprowadzone z udziałem 22 985 osób dorosłych we Włoszech również wykazało, że osoby, które spożywały najwięcej wysokoprzetworzonej żywności, były najbardziej narażone na zgon z jakiejkolwiek przyczyny oraz zgon z przyczyn sercowo-naczyniowych.

UPF zwiększa ryzyko spadku funkcji poznawczych

Spożywanie wysokoprzetworzonej, niezdrowej żywności odbija się na całym organizmie, w tym na mózgu. Badanie opublikowane w JAMA Neurology wykazało, że spożywanie UPF, takiej jak płatki śniadaniowe, mrożonki i napoje gazowane, może prowadzić do pogorszenia funkcji poznawczych i zwiększać ryzyko choroby Alzheimera.

W trwającym 8 lat badaniu udział wzięło 10 775 osób mieszkających w Brazylii. Dane wykazały korelację między „wysokim spożyciem” wyskoprzetworzonej żywności przez daną osobę a o 28% szybszym spadkiem wyników poznawczych, w tym pogorszeniem pamięci, płynności werbalnej i funkcji wykonawczych.

Jednak w tym badaniu wysokie spożycie żywności wysokoprzetworzonej zostało zdefiniowanejako „ponad 20%”, a nie 50-60% diety. Badanie nie wykazało, czy istnieje efekt zależny od dawki. Innymi słowy, oceniono czy dostarczanie ponad 20% kalorii z wysokoprzetworzonej żywności wpłynie na pogorszenie funkcji poznawczych. Gdyby osoba zjadła podwójną lub potrójną ilość, czy tempo pogorszenia funkcji poznawczych byłoby większe?

Inne badanie wykazało ryzyko dla mózgu związane ze spożyciem wysokoprzetworzonej żywności. Wzięło w nim udział 72 083 uczestników w wieku co najmniej 55 lat. W 10-letnim okresie obserwacji spożywanie wysokoprzetworzonej żywności wiązało się ze zwiększonym ryzykiem demencji i otępienia naczyniowego.

Tymczasem zastąpienie zaledwie 10% wysokoprzetworzonej żywności w diecie nieprzetworzoną lub minimalnie przetworzoną żywnością wiązało się z 19% niższym ryzykiem demencji – co podkreśla, jak potężne mogą być nawet minimalne zdrowe zmiany w diecie.

„Chociaż potrzebne są dalsze badania, jako neuronaukowiec, który bada, w jaki sposób dieta może wpływać na funkcje poznawcze w późniejszym życiu” - napisała Sara Burke, profesor nadzwyczajny neurobiologii i starzenia się poznawczego na University of Florida - „stwierdzam, że te wczesne badania wnoszą nowe punkty do rozważenia podkreślając, jak fundamentalne znaczenie dla zdrowia mózgu ma odżywianie”.

Czy sztuczna żywność jest najbardziej przetworzona?

To ironia losu, że pomimo wzrostu liczby badań nad zagrożeniami dla zdrowia związanymi z wysokoprzetworzoną żywnością, sztuczne mięso i inne pseudoprodukty pochodzenia roślinnego wytwarzane w laboratorium nadal są przedstawiane jako zdrowe. Trudno jest przetworzyć żywność bardziej niż w przypadku laboratoryjnego burgera.

Roślinne lub laboratoryjne alternatywy dla mięsa i nabiału to definicja wysokoprzetworzonej żywności, która nie zawiera zdrowych tłuszczów zwierzęcych, tylko wysoko przetworzone tłuszcze z przemysłowych olejów z nasion, takich jak olej sojowy i rzepakowy.

Cechą charakterystyczną wysokoprzetworzonej żywności jest ich długa lista składników. „Prawdopodobnie nie znajdziesz w swojej kuchni składników, z których składają się produkty wysokoprzetworzone” – powiedziała prof. Burke. Na przykład, sztuczne paszteciki mięsne Beyond Burger zawierają 22 składniki. Należą do nich olej rzepakowy tłoczony z makuch, izolat białka grochu, celuloza z bambusa, modyfikowana skrobia spożywcza i metyloceluloza — niezbyt „zdrowa” żywność.

Przekształcenie tych składników w pasztecik przypominający mięso wymaga znacznego przetworzenia, więc nie daj się nabrać na szum medialny i reklamy mówiące, że sztuczne mięso jest zdrowe. Prawdopodobnie powoduje te same problemy zdrowotne, które obecnie są powiązane z bardziej oczywistą żywnością wysokoprzetworzoną, takie jak cukrzyca, choroby serca i nowotwory, a także wzrost ryzyka zgonu z jakiejkolwiek przyczyny.

Czy to przypadek, że według Światowego Forum Ekonomicznego i innych zwolenników Wielkiego Resetu tradycyjna dieta pełnowartościowa jest oczerniana jako niezrównoważona i destrukcyjna dla środowiska? Zamiast tego naciskają na przejście z pełnowartościowej dietyna wysoce nienaturalną, wysokoprzetworzoną żywność.

Na przykład Forum EAT, współzałożone przez Wellcome Trust, opracowało Planetarną Dietę Zdrowotną zaprojektowaną do zastosowania w globalnej populacji. Polega ona na ograniczeniu spożycia mięsa i nabiału nawet o 90%, zastępując je w dużej mierze żywnością wytwarzaną w laboratoriach, a także zbożami i olejem.

Ich największa inicjatywa nazywa się FReSH i ma na celu przekształcenie systemu żywnościowego poprzez współpracę z firmami biotechnologicznymi i produkującymi podróbki mięsa w celu zastąpienia całej żywności alternatywnymi produktami stworzonymi w laboratoriach, które z pewnością będą szkodliwe dla zdrowia ludzkiego.

Zacznij od wyeliminowania toksycznych olejów z nasion

Nie ma wątpliwości, że w zdrowej diecie nie ma miejsca na wysokoprzetworzoną żywność. Wyeliminowanie jej z diety oznacza unikanie fast foodów i wielu pakowanych artykułów dostępnych w sklepie spożywczym - od przetworzonego pieczywa i pizzy po ciastka, solone krakersy i produkty mięsne, takie jak sztuczne produkty mięsne i hot dogi. Jeśli jednak chcesz skupić się na jednym składniku, zacznij od olejów z nasion, znanych również jako oleje roślinne, takich jak olej kukurydziany, olej sojowy, olej słonecznikowy i olej rzepakowy.

W ciągu ostatnich 50 lat światowa produkcja oleju roślinnego wzrosła 10-krotnie – z 17 milionów ton w latach 60. XX wieku do 170 milionów ton w 2014 roku i 218 milionów ton w 2018 roku. Oleje roślinne i z nasion są bogate w kwas linolowy (LA) - kwas tłuszczowy omega-6.

Choć jest on niezbędnym tłuszczem, spożywany w nadmiernych ilościach działa jak trucizna metaboliczna. Powodem tego jest fakt, że wielonienasycone tłuszcze, takie jak LA, są bardzo podatne na utlenianie.

Ponieważ Amerykanie spożywali większe ilości olejów z nasion bogatych w LA, nastąpił wzrost stężenia LA w podskórnej tkance tłuszczowej, co koreluje ze wzrostem częstości występowania astmy, otyłości i cukrzycy. Wyeliminowanie wysokoprzetworzonej żywności z diety jest niezbędne do utrzymania niskiego spożycia LA i odwrotnie, ponieważ te dwie rzeczy idą w parze.

Jeśli myśl o zmianie diety w celu usunięcia wypsokorzetworzonej żywności wydaje Ci się zniechęcająca, przeformułuj poczucie niedoboru na obfitość. Rezygnując z tych toksycznych śmieciowych produktów, zyskujesz miejsce w swojej diecie na pełnowartościowe pokarmy, które — zamiast odbierać Ci zdrowie — zapewnią Twojemu organizmowi składniki odżywcze potrzebne do zachowania zdrowia i dobrego samopoczucia .

Źródła i odniesienia