W SKRÓCIE

  • Jednym z najprostszych kroków, jakie możesz podjąć, aby poprawić swoje zdrowie, jest zapewnienie organizmowi optymalnego nawodnienia, co zmniejsza ryzyko biologicznego starzenia się, rozwoju chorób przewlekłych i przedwczesnej śmierci.
  • Dane pokazują, że osoby z poziomem sodu w surowicy poza wąskim zakresem od 137 mEq/l do 142 mEq/l mieli o 10-15% wyższe ryzyko przedwczesnego starzenia się. Obecny dopuszczalny prawidłowy zakres stężenia sodu w surowicy wynosi od 135 mEq/l do 145 mEq/l.
  • Objawy, które mogą wskazywać na odwodnienie, obejmują nieświeży oddech, ból głowy, dezorientację, zmniejszoną czujność, głód węglowodanowy i zaparcia. Ze względu na wyższą zawartość wody w organizmie i mniejszy rozmiar, niemowlęta i dzieci są bardziej narażone na skutki odwodnienia.
  • Na ilość potrzebnej wody wpływa kilka czynników, w tym stan zdrowia, poziom aktywności, klimat i wiek. Słuchaj sygnałów swojego ciała — zwróć uwagę na uczucie pragnienia i obserwuj kolor moczu.
  • Przewodnienie, zwane także zatruciem wodnym, prowadzi do niskiego poziomu sodu i zaburzeń równowagi elektrolitowej. Jest to poważna sytuacja mogąca zagrażać życiu.

Według dr. Mercoli

Jednym z najprostszych kroków, jakie możesz podjąć, aby poprawić swoje zdrowie, jest zapewnienie organizmowi optymalnego nawodnienia z użyciem czystej wody. Naukowcy odkryli, że osoby w średnim wieku, u których poziom sodu w surowicy jest wyższy niż normalnie - co wskazuje na odwodnienie - miały zwiększone ryzyko przedwczesnego starzenia się, rozwoju chorób przewlekłych i przedwczesnej śmierci.

Jest to logiczne, ponieważ organizm człowieka składa się głównie z wody. Ciało niemowlęcia składa się z 75% z wody. Zawartość wody u osób starszych spada do 55%. Optymalny bilans wodny jest niezbędny do przeżycia. Jeśli się odwodnisz, Twoje ciało aktywuje kilka mechanizmów hormonalnych i neuroregulacyjnych, między innymi uczucie pragnienia, które przypomina o piciu wody, a ilość wydalanego moczu spada.

Jednak oznacza to również, że produkty przemiany materii wydalane przez nerki będą bardziej skoncentrowane. Woda odgrywa znaczącą rolę w funkcjonowaniu organizmu, w tym w utrzymaniu zdrowej skóry, usuwaniu toksyn i ułatwianiu trawienia.

Odwodnienie występuje, gdy tracisz więcej wody niż uzupełniasz. Badania wykazały, że nawet łagodne odwodnienie może zmniejszyć ilość płynu w tkance mózgowej, co zmienia objętość mózgu. Może to zagrozić zdolności do regulowania temperatury i zwiększa lepkość krwi, obciążając układ sercowo-naczyniowy.

Po utracie zaledwie 1-2% płynów poczujesz pragnienie, co jest sposobem, w jaki organizm sygnalizuje potrzebę picia. Łagodne odwodnienie można łatwo leczyć, ale skrajne odwodnienie może zagrażać życiu i wymaga natychmiastowej pomocy medycznej.

Przewlekłe odwodnienie przyspiesza starzenie biologiczne

Naukowcy rozpoczęli od założenia, że niektórzy ludzie oczywiście starzeją się szybciej niż inni. W obliczu szybko starzejącej się populacji i epidemii chorób przewlekłych poszukiwali środków zapobiegawczych, które mogłyby spowolnić proces starzenia i zmniejszyć liczbę chorób przewlekłych i chorób wśród osób starszych.

Korzystając z danych pochodzących z 25-letniej obserwacji w ramach badania Atherosclerosis Risk in Communities (ARIC), naukowcy przeanalizowali stężenie sodu w surowicy jako sposób oszacowania nawyków nawodnienia poszczególnych osób. Kohorta ARIC obejmowała 15 792 mężczyzn i kobiet w wieku od 45 do 66 lat.

Ponieważ badanie miało na celu analizę skutków nawodnienia, które mierzono za pomocą poziomu sodu w surowicy, wykluczono osoby, u których na poziom sodu mogły mieć wpływ inne czynniki zdrowotne. Na przykład, z badania wykluczono osoby otyłe, z nieprawidłową regulacją równowagi wodno-elektrolotowej i u których średnie stężenie sodu było poza normalnym zakresem referencyjnym.

Wykluczono również osoby z poziomem glukozy we krwi wyższym niż 140 mg/dL, ponieważ wysoki poziom glukozy we krwi nie tylko powoduje odwodnienie, ale także zmniejsza stężenie sodu w surowicy. Ostatecznie kohorta włączona do badania obejmowała 6956 osób.

Normalna wartość sodu we krwi wynosi od 135 miliekwiwalentów na litr (mEq/l) do 145 mEq/l. Chociaż wartość 145 mEq/l stanowi górną granicę normy, naukowcy odkryli, że już osoby z poziomem sodu w surowicy większym niż 142 mEq/l miały o 39% zwiększone ryzyko rozwoju chorób przewlekłych, a osoby z poziomem sodu we krwi większym niż 144 mEq/l miały o 21% zwiększone ryzyko przedwczesnej śmierci.

Ponadto odkryto, że gdy poziom sodu w surowicy danej osoby był poza zakresem od 137 mEq/l do 142 mEq/l, ryzyko biologicznego starzenia się było o 10-15% wyższe niż u osób z prawidłowym poziomem sodu. W oświadczeniu NIH dr Natalia Dmitrieva skomentowała:

„Na poziomie globalnym może to mieć duży wpływ. Zmniejszona zawartość wody w organizmie jest najczęstszym czynnikiem zwiększającym stężenie sodu w surowicy. Wyniki sugerują, że utrzymywanie dobrego nawodnienia może spowolnić proces starzenia i zapobiegać lub opóźniać rozój chorób przewlekłych”.

Naukowcy przytoczyli również dane, z których wynika, że blisko połowa ludzi na całym świecie nie przestrzega zalecanego spożycia wody. Badania na zwierzętach wykazały, że przewlekłe subkliniczne odwodnienie powoduje subtelne zmiany w poziomie nawodnienia, ale ma głęboki wpływ na zdrowie w dłuższej perspektywie.

Badanie z 2019 roku wykazało, że nawet nieznaczne ograniczenie wody u myszy skróciło ich żywotność, pomimo braku oznak niepokoju po przystosowaniu się do nieco niższego spożycia wody. Podczas drugiej części badania naukowcy przeanalizowali dane dotyczące ludzi i odkryli silny związek między stężeniem sodu w surowicy w średnim wieku a markerami stanu zapalnego, krzepnięcia i rozwojem chorób zwyrodnieniowych zależnych od wieku.

Objawy odwodnienia

Najlepiej pić wodę regularnie, zanim pojawią się oznaki łagodnego lub umiarkowanego odwodnienia. Objawy łagodnego do umiarkowanego odwodnienia obejmują:

Suche, lepkie usta

Nieświeży oddech

Dreszcze

Senność lub zmęczenie

Zmniejszona czujność i zmęczenie

Zawroty głowy lub oszołomienie

Bóle głowy

Uczucie zmieszania

Zaparcia

Spadek wydolności fizycznej

Niewiele lub brak łez podczas płaczu

Skąpomocz i ciemny kolor moczu

Sucha, chłodna skóra

Głód węglowodanowy

Skurcze mięśni

Ze względu na wyższą zawartość wody i mniejszy rozmiar niemowlęta i dzieci są bardziej narażone na skutki odwodnienia. Należy natychmiast zwrócić uwagę na niemowlęta i dzieci, jeśli wystąpią u nich następujące objawy:

Łagodne do umiarkowanego odwodnienie

Rzadkie oddawanie moczu (w przypadku niemowląt mniej niż sześć mokrych pieluch dziennie)

Mniejsza chęć do zabawy niż zwykle

Spierzchnięte, suche usta

Mniej łez podczas płaczu

Zapadnięty miękki punkt na głowie (ciemiączko)

Luźne stolce (jeśli odwodnienie jest spowodowane biegunką)

Ciężkie odwodnienie

Złe samopoczucie

Nadmierna senność

Podkrążone oczy

Chłodne, odbarwione dłonie i stopy

Pomarszczona skóra

Oddawanie moczu tylko raz lub dwa razy dziennie

Ile wody potrzebujesz?

Co ciekawe, naukowcy biorący udział w opisanym badaniu odkryli również, że osoby z poziomem sodu w surowicy na dolnej granicy normy również miały większe ryzyko przedwczesnej śmierci. Wydaje się, że dane z tego badania pokazują, że zakres „prawidłowego” poziomu sodu w surowicy jest dość wąski.

Ponieważ jest wysoce nieprawdopodobne, aby stale mierzyć stężenie sodu w surowicy w celu określenia, czy jesteś w pełni nawodniony, ważne jest, aby wiedzieć, w jaki sposób organizm sygnalizuje, że wypiłeś za dużo lub za mało wody. Prawdopodobnie słyszałeś zalecenie, aby codziennie pić 8 szklanek wody, aby zachować zdrowie. Jest to często określane jako fakt naukowy, ale nie jest to do końca prawdą.

Na to ile wody potrzebujesz wpływa kilka czynników, w tym stan zdrowia, poziom aktywności, klimat i wiek. Recenzja opublikowana w American Journal of Physiology miała na celu określenie prawdziwości twierdzenia o wypijaniu 8 szklanek wody dziennie.

Badaczom nie udało się znaleźć naukowych podstaw dla tej reguły. Obalono również inne mity dotyczące spożycia wody, takie jak czekanie z piciem, aż pojawi się pragnienie. Wtedy jest już za późno, ponieważ oznacza to łagodne odwodnienie.

Jak napisał nieżyjący już Heinz Valtin - profesor fizjologii, który przez dziesięciolecia badał biologiczne mechanizmy regulujące równowagę wodną w naszych organizmach: „… uczucie pragnienia jest tak czułą, szybką i odpowiednią reakcją, że trudno sobie wyobrazić, by rozwój ewolucyjny pozostawił nas z przewlekłym deficytem wody, który musi być kompensowany poprzez wymuszone przyjmowanie płynów”.

Ostatecznie ustalenie dokładnej ilości wody potrzebnej organizmowi lub monitorowanie ilości wypitych płynów każdego dnia nie jest potrzebne. Organizm daje znać o potrzebie nawodnienia.

Dwa wskaźniki to uczucie pragnienia i kolor moczu. Pragnienie pomaga zaspokoić potrzeby na co dzień. Kolor moczu również może być używany jako wskazówka. Należy pamiętać, że na kolor moczu mogą wpływać leki lub suplementy. Jednak ogólnie rzecz biorąc, jeśli mocz jest ciemnożółty, prawdopodobnie pijesz za mało wody.

O odpowiednim nawodnieniu świadczy blady, słomkowy lub jasnożółty kolor moczu. Większość zdrowych osób oddaje mocz średnio siedem do ośmiu razy dziennie. Jeśli nie oddajesz moczu co najmniej co 2-3 godziny, gdy nie śpisz, może to oznaczać, że pijesz zbyt mało.

Co się dzieje, gdy pijesz za dużo wody?

Organizm człowieka wymaga zachowania równowagi wodnej. Innymi słowy, zbyt mała lub zbyt duża ilość płynów jest szkodliwa. Chociaż przewodnienie rzadko stanowi problem dla zdrowych ludzi, może powodować zagrażające życiu zaburzenia równowagi elektrolitowej. Jeśli będziesz słuchać sygnałów swojego ciała, prawdopodobnie uzyskasz optymalny poziom nawodnienia.

Przewodnienie jest również nazywane zatruciem wodnym. Największe ryzyko wiąże się z hiponatremią, czyli rozcieńczeniem sodu we krwi. Kiedy poziom sodu spada poniżej 135 mEq/l, płyn przemieszcza się do wnętrza komórek.

Może to powodować obrzęk mózgu i zwiększyć ciśnienie wewnątrz czaszki, powodując objawy takie jak bóle głowy, nudności i wymioty. Inne objawy zatrucia wodnego mogą obejmować podwyższone ciśnienie krwi, podwójne widzenie, uczucie splątania i senność.

Zatrucie wodne doprowadziło do śmierci studentów podczas spotkania bractwa i uczestnika konkursu radiowego w Kalifornii, który polegał na wypiciu jak największej ilości wody przed oddaniem moczu. Należy jednak pamiętać, że były to rzadkie sytuacje, których większość ludzi nie doświadcza.

Niektóre sytuacje medyczne mogą powodować hiponatremię. Rzadko zdarzały się przypadki osób, które doświadczyły hiponatremii i zatrucia wodnego podczas przygotowywania się do kolonoskopii lub podczas stymulacji porodu oksytocyną. Zatrucie wodne może być również wynikiem pierwotnej lub psychogennej polidypsji, która jest terminem używanym do opisania nadmiernego pragnienia lub nienormalnej potrzeby picia płynów.

Polidypsja może być oznaką cukrzycy typu 2, która prowadzi do nadmiernego pragnienia i oddawania moczu. Inne stany związane z polidypsją to moczówka prosta, niski poziom potasu we krwi i torbielowatość nerek, czyli stan, w którym torbiele rozwijają się na nerkach lub wokół nich.

Polidypsja psychogenna jest zaburzeniem zdrowia psychicznego, które wiąże się z lękiem i schizofrenią. Stany chorobowe, takie jak niewydolność wątroby, niewydolność nerek, oparzenia i posocznica, mogą powodować utratę płynów ustrojowych i prowadzić do polidypsji.

Źródła i odniesienia