W SKRÓCIE

  • Polipragmazja, czyli stosowanie wielu leków zwiększa ryzyko wystąpienia poważnych działań niepożądanych, z których niektóre zagrażają życiu. Problem dotyczy głównie powszechnych leków dostępnych bez recepty (OTC).
  • Długotrwałe stosowanie leków przeciwbólowych, takich jak paracetamol i NLPZ, może prowadzić do uszkodzenia nerek i wątroby, wysokiego ciśnienia krwi i zdarzeń sercowych. Opiaty mogą prowadzić do uzależnienia, depresji oddechowej i śmierci.
  • Leki wpływające na ośrodkowy układ nerwowy są stosowane w leczeniu lęku, ADD, ADHD i depresji. Mogą one prowadzić do uzależnienia, halucynacji, chorób serca i drgawek.
  • Powszechne leki OTC, takie jak leki na zgagę, leki przeciwhistaminowe, środki przeczyszczające i doustne leki zmniejszające przekrwienie błony śluzowej jamy ustnej, mogą powodować poważne działania niepożądane, gdy są stosowane przez długi czas, w tym wysokie ciśnienie krwi, drgawki, halucynacje, zapalenie płuc i przewlekłą chorobę nerek.

Według dr. Mercoli

Globalna sprzedaż produktów farmaceutycznych wzrosła z 780 miliardów dolarów w 2010 roku do 1,186 biliona dolarów w 2021 roku. W porównaniu z innymi dużymi firmami rentowność branży farmaceutycznej jest znacznie większa niż w przypadku innych spółek publicznych. Innymi słowy, przemysł farmaceutyczny to wielki biznes. Zarabiają pieniądze, jeśli klienci kupują leki i stosują je przez długi czas. Istnieje jednak kilka leków, które zostały zaprojektowane do krótkotrwałego stosowania, ale stały się podstawowymi lekami w apteczce przyjmowanymi przez dłuższy okres.

Badania opublikowane w lipcu 2022 r. ujawniły dramatyczny wzrost reakcji niepożądanych w Wielkiej Brytanii. Wiele z nich było związanych z dużą liczbą przepisywanych leków. Nadmierne przepisywanie jest znane jako „polifarmacja” i stanowi narastający problem.

Jednak, jak widać w raportach przychodów i badaniach negatywnych konsekwencji, wydaje się, że celem jest zwiększenie przychodów. Gdyby chodziło o lepsze zdrowie, pierwszą rekomendacją byłaby zmiana stylu życia we współpracy z uznanymi systemami wsparcia, które pomagają dokonać tych zmian. Zamiast tego pierwszym krokiem jest często prosta recepta, która może wiązać się z działaniami niepożądanymi.

Polipragmazja – rosnący problem

Dane pokazują, że od 80% do 89% osób dorosłych w wieku co najmniej 65 lat przyjmuje co najmniej jeden przepisany lek, a 54% osób co najmniej cztery różne leki. Działania niepożądane są powszechne i często skłaniają pacjentów do poszukiwania innych leków w celu złagodzenia skutków ubocznych pierwszego leku.

Polipragmazja, czyli stosowanie wielu leków jest częstsze u osób starszych, u których występuje kilka czynników ryzyka i przewlekłych schorzeń, które mogą prowadzić do nadmiernego przepisywania leków. Według Centrów Kontroli i Zapobiegania Chorobom, 6 na 10 osób dorosłych ma co najmniej jedną przewlekłą chorobę, a 4 na 10 osób ma co najmniej dwie choroby przewlekłe.

Leki na receptę nie są jedynym rodzajem leków, które mogą powodować problemy z polipragmazją. Leki dostępne bez recepty (OTC) również stanowią część problemu. Półki w aptece uginają się od leków przeciwbólowych, przeciwalergicznych, preparatów na przeziębienie i środków na problemy żołądkowo-jelitowe.

Chociaż można je kupić bez recepty, leki OTC mogą mieć te same rodzaje interakcji z lekami na receptę lub innymi lekami OTC. Biorąc wiele leków należy również pamiętać, że niektóre leki zostały zaprojektowane do krótkotrwałego przyjmowania, a długotrwałe stosowanie może prowadzić do działań niepożądanych.

Leki przeciwbólowe

  • Opiaty — dochodzenie Purdue Pharma i rodziny Sackler ujawniło, że ogromny wzrost sprzedaży opioidów był spowodowany zorganizowanym planem marketingowym, który wprowadzał lekarzy w błąd co do uzależniającego potencjału tej grupy leków, które są chemicznie podobne do heroiny.

Opioidy często powodują również uspokojenie, uzależnienie fizyczne i depresję oddechową. Objawy odstawienne obejmują bóle mięśni i kości, silne łaknienie, biegunkę i wymioty oraz niekontrolowane ruchy nóg.

  • Paracetamol (acetaminofen) — należy unikać długotrwałego stosowania paracetamolu, aktywnego składnika Apap i wielu innych leków, ponieważ może on uszkodzić wątrobę. Niestety uszkodzenie nie powoduje objawów, dopóki nie jest za późno. FDA obecnie zaleca przyjmowanie nie więcej niż 325 mg paracetamolu na dawkę; wyższe ilości zwiększają ryzyko poważnego uszkodzenia wątroby.
  • NLPZ — niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) są powszechnie stosowane do kontrolowania bólu i zmniejszania stanu zapalnego, w tym zmniejszania gorączki i bólu głowy, lub do kontrolowania przewlekłego bólu spowodowanego zapaleniem stawów lub urazem.

Niestety ich długotrwałe stosowanie może prowadzić do powstania wrzodów, niestrawności, krwawień z żołądka i jelita grubego, podwyższonego ciśnienia krwi, incydentów sercowo-naczyniowych czy uszkodzenia nerek. Do NLPZ należą ibuprofen (Ibuprom, Advil, Motrin), naproksen (Aleve, Anaprox DS, Naprosyn) i celekoksyb (Celebrex).

Ośrodkowy układ nerwowy

  • Benzodiazepiny — benzodiazepiny są powszechnie stosowane w leczeniu lęku lub bezsenności poprzez działanie na ośrodkowy układ nerwowy. Do tej grupy leków należą alprazolam (Xanax), diazepam (Valium) i lorazepam (Ativan).

Mają potencjał do nadużywania i uzależnienia z ryzykiem głębokiej sedacji, śpiączki i śmierci, które wzrasta w połączeniu z innymi środkami uspokajającymi, w tym alkoholem. Odstawienie może prowadzić do psychozy, halucynacji, ataków paniki i drgawek.

  • Leki przeciwpsychotyczne — ta grupa leków jest stosowana w leczeniu różnych schorzeń psychicznych, w tym ciężkiej depresji, zaburzeń snu lub lęku. Te leki zostały zaprojektowane w celu leczenia schizofrenii i mają ograniczone dane na temat ich długoterminowego stosowania. Ta grupa leków obejmuje prochlorperazynę (Compazine), chlorpromazynę (Thorazine) i tiorydazynę (Mellaril).

Działania niepożądane obejmują łagodną sedację, akatyzję, dysfunkcję seksualną, ostrą dystonię, przyrost masy ciała, późną dyskinezę i zapalenie mięśnia sercowego.

  • SSRI — selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) są powszechnie przepisywane na depresję, ale były również stosowane w innych schorzeniach. Na przykład fluoksetyna (Prozac) jest przepisywana na stany lękowe, ataki paniki, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne i niektóre zaburzenia odżywiania. Lek zmienia chemię mózgu, więc może zwiększać ryzyko samobójstwa. Nagłe zaprzestanie stosowania leku powoduje objawy odstawienia, ponieważ organizm rozwija uzależnienie fizyczne.
  • Adderall — ten środek pobudzający jest przepisywany dzieciom z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD), ale obecnie największymi jego konsumentami są osoby dorosłe, ponieważ lek poprawia koncentrację w pracy lub szkole. Około 2,5 miliona Amerykanów przyjmuje ten uzależniający lek. Działania niepożądane obejmują halucynacje, problemy ze snem, choroby serca i drgawki.

Układ oddechowy

  • Albuterol — ten lek do inhalacji dla osób z astmą może uratować życie. Jednak nadużywany może powodować przekrwienie górnych dróg oddechowych, nasilenie objawów astmy, bezsenność, agresję i halucynacje. Zamiast tego należy osiągnąć długoterminową, stałą kontrolę objawów za pomocą doustnego leku rozszerzającego oskrzela.
  • Leki zmniejszające przekrwienie jamy ustnej — działają poprzez zwężanie naczyń krwionośnych, aby złagodzić obrzęk i przekrwienie. Przyjmowanie pseudoefedryny przez ponad siedem dni zwiększa ryzyko wystąpienia bólów głowy, bezsenności, podwyższonego ciśnienia krwi, szybkiego bicia serca, halucynacji i drgawek.
  • Spray do nosa — aerozole do nosa na przeziębienie i przekrwienie są przeznaczone do krótkotrwałego stosowania. Najpopularniejsze spraye to chlorowodorek oksymetazoliny (Afrin, Dristan i Sinex) oraz chlorowodorek fenylefryny (Neo-Synephrine). Stosowany przez ponad trzy do czterech dni może wywołać drżenie, zmiany częstości akcji serca, uporczywe krwawienia z nosa i przekrwienie błon śluzowych.

Leki działające na hormony

  • Prednizon — ten kortykosteroid do krótkotrwałego stosowania jest wskazany w leczeniu stanów zapalnych. Jednak stosowanie dłużej niż kilka tygodni może powodować wysokie ciśnienie krwi, osłabienie mięśni, przyrost masy ciała i cukrzycę. Nawet przy krótkotrwałym stosowaniu lek może powodować pobudzenie, zmiany nastroju, duszność i agresję.
  • Estrogeny — hormony stosowane w hormonalnej terapii zastępczej kobiet w celu złagodzenia objawów menopauzy. Jednak długotrwałe stosowanie zwiększa ryzyko raka piersi, krwawienia z pochwy, zakrzepów krwi, zawału serca i udaru mózgu.
  • Diuretyki — są one czasami nazywane pigułkami moczopędnymi, ponieważ pobudzają nerki do wydalania większej ilości wody. Długotrwałe stosowanie zwiększa ryzyko niedoboru potasu i magnezu oraz ryzyko niewydolności serca i śmierci.

Inhibitory

  • Leki na zgagę — wiele osób doświadcza zgagi w ciągu swojego życia. Niektórzy stosują leki hamujące wydzielanie kwasu żołądkowego w celu złagodzenia objawów. Jednak wysoki poziom kwasu żołądkowego zwykle nie stanowi problemu, a długotrwałe stosowanie tego typu leków może zwiększyć ryzyko zapalenia płuc, demencji, przewlekłej choroby nerek, niedoborów mikroelementów i infekcji Clostridium difficile.
  • Difenhydramina (Benadryl) — ten lek przeciwhistaminowy blokuje produkcję histaminy i zmniejsza objawy alergii. Ma działanie uspokajające, więc niektórzy używają go jako leku nasennego. W krótkim czasie może wywołać uzależnienie fizyczne prowadzące do depresji, halucynacji i dezorientacji. Zwiększa również ryzyko demencji.
  • Statyny — te popularne leki przeciwcholesterolowe działają poprzez blokowanie enzymu w wątrobie, który wytwarza cholesterol, aby zmniejszyć ryzyko zawału serca. Jednak istotne dane pokazują, że statyny uszkadzają wątrobę, zwiększają ryzyko śmierci z powodu chorób układu krążenia, podwajają ryzyko demencji i zwiększają ryzyko cukrzycy typu 2.

Inne popularne leki, których należy unikać

  • Antybiotyki — CDC nazywa oporność na antybiotyki „globalnym zagrożeniem”, które jest częściowo spowodowane niewłaściwym stosowaniem antybiotyków. Długotrwałe stosowanie antybiotyków może niekorzystnie wpływać na układ odpornościowy i zwiększać ryzyko cukrzycy typu 1. Nawet jeden cykl antybiotykoterapii może wywołać zaburzenia równowagi flory jelitowej.
  • Chemioterapia — jest stosowana w leczeniu nie tylko nowotworów, ale również chorób krwi i chorób autoimmunologicznych. W niektórych przypadkach niskodawkowa chemioterapia jest stosowana długoterminowo w celu kontrolowania stanu zdrowia. Jednak związane z tym ryzyko obejmuje raka wtórnego oraz zaburzenia wpływające na kości, płuca, nerki, wątrobę i układ pokarmowy.
  • Środki przeczyszczające — przewlekłe codzienne stosowanie tych leków staje się niebezpieczne, ponieważ organizm się od nich uzależnia. Przewlekłe stosowanie środków przeczyszczających może prowadzić do rozwoju problemów trawiennych, a z czasem jelita mogą utracić zdolność do prawidłowego funkcjonowania. Nadużywanie środków przeczyszczających może być również związane z zaburzeniami odżywiania lub innymi uzależniającymi zachowaniami.
  • Leki przeciwzakrzepowe — szacuje się, że każdego roku warfarynę przyjmuje około 2,4 miliona osób. Stosowana długoterminowo w celu zapobiegania zakrzepom krwi i zawałom serca, zwiększa ryzyko krwawienia. Może to mieć druzgocące skutki dla zdrowia, gdy krwawienie wystąpi w narządzie lub mózgu.

Źródła i odniesienia