W SKRÓCIE

  • Rak jelita grubego jest trzecim najczęściej diagnozowanym nowotworem na świecie i drugą najczęstszą przyczyną zgonów związanych z choroba nowotworową u obu płci łącznie. Pomimo faktu, że istnieje wiele metod badań przesiewowych, większość lekarzy zaleca kolonoskopię, która jest jedną z bardziej ryzykownych metod.
  • Badania pokazują, że chociaż kolonoskopia może zmniejszyć ryzyko rozpoznania raka jelita grubego, nie zmniejsza znacząco ryzyka zgonu z powodu raka jelita grubego.
  • Ostatnie badania wykazały, że około 25% wszystkich wykonywanych kolonoskopii jest niepotrzebnych.
  • W przeglądzie systematycznym i metaanalizie opublikowanych w 2017 r. stwierdzono, że regularne stosowanie aspiryny było równie skuteczne w zapobieganiu zachorowalności na raka jelita grubego i zgonu z tej przyczyny, jak badania przesiewowe za pomocą elastycznej sigmoidoskopii lub badania wykrywające krew utajoną w kale. Jeśli chodzi o zapobieganie śmierci z powodu raka okrężnicy, aspiryna była skuteczniejsza niż którekolwiek ze wspomnianych badań przesiewowych.
  • Około 80% endoskopów jest czyszczonych za pomocą Cidexu (aldehydu glutarowego), który nie sterylizuje odpowiednio tych narzędzi, potencjalnie umożliwiając przeniesienie materiału zakaźnego z jednego pacjenta na drugiego. Jeśli musisz wykonać kolonoskopię, upewnij się, że szpital lub klinika używa kwasu nadoctowego do dezynfekcji endoskopów. Zminimalizuje to prawdopodobieństwo zarażenia od poprzedniego pacjenta

Według dr. Mercoli

Rak jelita grubego jest trzecim najczęściej diagnozowanym nowotworem w Stanach Zjednoczonych i drugą najczęstszą przyczyną zgonów związanych z chorobą nowotworową u obu płci łącznie.

Szacuje się, że w 2022 roku u 106 180 Amerykanów zdiagnozowano raka okrężnicy, a u kolejnych 44 850 raka odbytnicy. Spośród nich 52 580 pacjentów zmarło. Średnie ryzyko zachorowania na raka jelita grubego w ciągu całego życia wynosi około 1 na 23 (4,3%) dla mężczyzn i 1 na 25 (4%) dla kobiet.

Mężczyznom i kobietom w wieku powyżej 50 lat ze średnim ryzykiem zachorowania na raka jelita grubego zazwyczaj zaleca się wykonywanie następujących badań:

  • Badanie kału:

 o Coroczny test immunochemiczny kału (FIT);

 o Coroczny test na krew utajoną w kale (FOBT);

 o Wielokierunkowy test DNA kału (mt-sDNA) raz na trzy lata.

  • Inne badania:

 o TK (kolonoskopia wirtualna) raz na pięć lat;

 o Sigmoidoskopia (FSIG) raz na pięć lat;

 o Kolonoskopia raz na 10 lat od 50 do 75 roku życia.

Pomimo faktu, że istnieje wiele metod badań przesiewowych, większość lekarzy po prostu zaleca kolonoskopię, a naukowcy odkryli, że w większości przypadków lekarze całkowicie nie analizują wszystkich opcji oraz zalet i wad każdej z nich ze swoimi pacjentami. Zasadniczo większość lekarzy po prostu wybiera za swoich pacjentów bez przechodzenia przez etapy świadomej zgody i najczęściej rekomendują kolonoskopię.

Czy kolonoskopia to najlepszy wybór?

Ideą badań przesiewowych w kierunku raka jest to, że wykrycie go wystarczająco wcześnie zmniejsza ryzyko śmierci. Jednak ostatnie badania opublikowane w The New England Journal of Medicine sugerują, że korzyści płynące z kolonoskopii mogą być przeceniane.

Chociaż stwierdzono, że kolonoskopie obniżają ryzyko zachorowania na raka jelita grubego o 18% po 10 latach, gdy są wykonywane u zdrowych osób w wieku od 55 do 64 lat, ryzyko rzeczywistej śmierci z powodu raka jelita grubego nie zostało znacząco zmniejszone, a ogólna śmiertelność pozostała niezmieniona.

Pozwólcie, że sformułuję to inaczej, aby upewnić się, że rozumiecie tę ważną kwestię: kolonoskopia poprawia rozpoznanie raka tylko o 18%, ale absolutnie nie zmniejsza ryzyka śmierci. Według autorów badania:

„W analizach oceniających wpływ przeprowadzenia badań przesiewowych ryzyko raka jelita grubego po 10 latach wyniosło 0,98% w grupie interwencyjnej i 1,20% w grupie otrzymującej zwykłą opiekę, co oznacza zmniejszenie ryzyka o 18% (współczynnik ryzyka 0,82; 95% przedział ufności [CI], 0,70 do 0,93).
Ryzyko zgonu z powodu raka jelita grubego wynosiło 0,28% w grupie interwencyjnej i 0,31% w grupie otrzymującej zwykłą opiekę (współczynnik ryzyka, 0,90; 95% CI, 0,64 do 1,16). Liczba badań przesiewowych w celu zapobieżenia jednemu przypadkowi raka jelita grubego wynosiła 455 (95% CI, 270 do 1429).
Ryzyko zgonu z jakiejkolwiek przyczyny wynosiło 11,03% w grupie interwencyjnej i 11,04% w grupie otrzymującej zwykłą opiekę (współczynnik ryzyka, 0,99; 95% CI, 0,96 do 1,04)”.

1 na 4 kolonoskopie jest niepotrzebna

W niedawno opublikowanym badaniu stwierdzono, że aż jedna czwarta wszystkich kolonoskopii jest zbędna. Według Lown Institute:

„… wiele osób jest poddawanych badaniom przesiewowym w kierunku raka, mimo że jest mało prawdopodobne, aby odnieśli z tego korzyści. Domy opieki często przeprowadzają badania przesiewowe u bardzo starych ludzi pod kątem raka, mimo że nawet w przypadku wykrycia nowotworu prawdopodobnie zostaną oni poszkodowani w wyniku operacji lub intensywnego leczenia.
W badaniu opublikowanym w 2014 roku, wśród starszych pacjentów z bardzo wysokim ryzykiem śmiertelności, 40% zostało przebadanych pod kątem raka jelita grubego. W innym dużym badaniu ponad połowa osób powyżej zalecanego wieku przesiewowego zgłosiła się na badania przesiewowe w kierunku raka jelita grubego.
Jak często robimy kolonoskopie pacjentom, którzy są za młodzi, za starzy, albo niedawno przeszli kolejne badanie przesiewowe…? W pierwszym systematycznym przeglądzie dotyczącym nadużywania przesiewowej kolonoskopii naukowcy… podają szacunki.
Przeanalizowano sześć badań, które obejmowały około 250 000 przesiewowych kolonoskopii. Ogólnie rzecz biorąc, wskaźnik niepotrzebnej kolonoskopii w tych badaniach wahał się od 17% do 25,7%.
Przy 6,3 miliona kolonoskopii przesiewowych wykonywanych każdego roku w Stanach Zjednoczonych (przed COVID), co najmniej milion — a nawet aż 1,6 miliona — jest niepotrzebnych. Oznacza to, że wiele osób jest narażonych na niepotrzebne ryzyko wystąpienia potencjalnych powikłań kolonoskopii, takich jak krwawienie, perforacja jelit, a nawet śmierć”.

Osoby starsze są najbardziej narażone na niepotrzebne przeprowadzenie kolonoskopii. Odnoszą najmniejsze korzyści z badań przesiewowych i są najbardziej narażeni na zdarzenia niepożądane, a jednocześnie należą do grup, które obejmują badania przesiewowe.

Skutki uboczne i wady kolonoskopii

Ważne jest, aby zdać sobie sprawę, że kolonoskopia nie jest procedurą pozbawioną ryzyka. Przykłady zdarzeń niepożądanych związanych z kolonoskopią obejmują:

  • Zakażenie przez źle zdezynfekowane narzędzia — szacuje się, że 80% narzędzi do kolonoskopii jest niewłaściwie sterylizowanych, co może przenosić infekcję z jednego pacjenta na drugiego. (Zobacz sekcję poniżej, aby uzyskać więcej informacji).
  • Perforacja okrężnicy i/lub krwawienie z przewodu pokarmowego — w przeglądzie technicznym amerykańskiej grupy zadaniowej ds. usług prewencyjnych z 2016 r. oszacowano, że ryzyko perforacji wynosi 4 na 10 000, a ryzyko poważnego krwotoku 8 na 10 000. Osoby o podwyższonym ryzyku obejmują osoby z zapaleniem uchyłków, chorobami okrężnicy i zrostami po operacji miednicy.
  • Dysbioza i inne zaburzenia równowagi jelitowej, spowodowane procesem wypłukiwania przewodu pokarmowego przed zabiegiem ostrymi środkami przeczyszczającymi.
  • Zwiększone ryzyko udaru mózgu, zawału serca i zatorowości płucnej kilka tygodni później — uważa się, że te działania niepożądane są skutkiem ubocznym znieczulenia, które może powodować powstawanie zakrzepów. Wielu ekspertów zgadza się, że należy wybrać najlżejszy możliwy poziom sedacji lub wcale, ponieważ pełne znieczulenie zwiększa ryzyko działań niepożądanych.
  • Fałszywe wyniki — Fałszywie dodatnie wyniki prowadzą do niepotrzebnego leczenia, które prawie zawsze jest szkodliwe. Do tego dochodzi obciążenie psychiczne związane z diagnozą raka.

Z drugiej strony fałszywie negatywy wynik tworzy nieprawdziwe poczucie bezpieczeństwa. Jedno z badań z 2006 roku ostrzegało, że lekarze, którzy w pośpiechu wykonują kolonoskopię, mogą przegapić nawet późne stadium raka, więc warto rozważyć unikanie bardzo zapracowanych lekarzy, którzy wykonują dziesiątki kolonoskopii dziennie.

Zakażenia spowodowane nieprawidłowo zdezynfekowanymi endoskopami

Podstawowymi narzędziami używanymi do badań przesiewowych w kierunku raka okrężnicy są sigmoidoskopy i kolonoskopy. Urządzenia te nie są jednorazowego użytku, dlatego należy je sterylizować przed każdym użyciem. Okazuje się, że stanowi to bardzo istotny problem, którego większość pacjentów nie jest świadoma.

Według dr Davida Lewisa, emerytowanego mikrobiologa pracującego w Agencji Ochrony Środowiska, około 80% endoskopów jest czyszczonych przy użyciu Cidexu (aldehydu glutarowego), który nie sterylizuje właściwie tych narzędzi, potencjalnie umożliwiając przeniesienie materiału zakaźnego z jednego pacjenta na innego.

Elastyczne endoskopy składają się z kilku podstawowych elementów. Jednym z nich jest długa, elastyczna rurka z małą kamerą na końcu, która pozwala lekarzowi zobaczyć wnętrze okrężnicy. W tej rurce znajdują się również dwa kanały wewnętrzne - kanał biopsyjny i kanał powietrzno-wodny.

Kiedy lekarz widzi oznaki guza, może chwycić kawałek tkanki i wyciągnąć go z powrotem przez kanał biopsyjny. Kanał powietrzno-wodny umożliwia lekarzowi oczyszczenie obiektywu aparatu, który często pokrywa się krwią i innymi materiałami pochodzącymi od pacjenta.

Kanał powietrzno-wodny ma znacznie mniejszą średnicę niż kanał biopsyjny i stąd bierze się największe ryzyko zanieczyszczenia. Kanał biopsyjny jest wystarczająco duży, aby można go było wyczyścić długą szczotką, natomiast kanał powietrzno-wodny jest zbyt mały, aby pomieścić szczotkę.

W około 80% przypadków elastyczne endoskopy są po prostu zanurzane w 2% roztworze aldehydu glutarowego (Cidex) na 10 do 15 minut w celu ich dezynfekcji między pacjentami, a to po prostu nie wystarcza do oczyszczenia kanału powietrzno-wodnego, który został zanieczyszczony tkanką, krwią i kałem. W rezultacie materiał ten może przejsć na innego pacjenta.

Co gorsza, aldehyd glutarowy działa jak formaldehyd (to tylko mniejsza cząsteczka), więc zasadniczo konserwuje tkankę, pozwalając uwięzionemu materiałowi gromadzić się z czasem.

Upewnij się, że lekarz czyści endoskop kwasem nadoctowym

Krótko mówiąc, problem polega na tym, że lekarze ponownie używają urządzeń, których nie można odpowiednio wyczyścić. Istnieje jednak bezpieczniejsza alternatywa czyszczenia, a wiedza o tym może uratować Ci życie.

Około 20% elastycznych endoskopów w USA jest czyszczonych między pacjentami kwasem nadoctowym zamiast Cidexem. Kwas nadoctowy (który jest podobny do octu) jest używany w laboratoriach chemii organicznej do rozpuszczania białek i działa znacznie lepiej niż aldehyd glutarowy.

Tak więc, jeśli z jakiegokolwiek powodu jesteś zmuszony do wykonania kolonoskopii lub sigmoidoskopii, KONIECZNIE skontaktuj się z gabinetem przed zabiegiem, aby upewnić się, że odpowiednio odkażają endoskop za pomocą kwasu nadoctowego.

Powodem, dla którego większość klinik korzysta z Cidex, jest to, że jest tańszy. Mimo małej różnicy w cenie, oszczędności sumują się przy dużej liczbie zabiegów, a szpitale są pod presją, by oszczędzać pieniądze, gdzie tylko się da. Jednak gdy stawką jest zdrowie i życie pacjentów, oszczędzanie staje się nieistotne i mądrze byłoby zrezygnować z usług szpitala, który nadal używa Cidex do czyszczenia sprzętu.

Skąd będziesz wiedzieć, jak dana placówka czyści endoskopy? Musisz zapytać. Jeśli masz zleconą kolonoskopię lub inną procedurę z użyciem elastycznego endoskopu, koniecznie zapytaj:

  • Jak czyszczony jest endoskop między pacjentami?
  • Konkretnie, który środek czyszczący jest używany?
  • Ilu pacjentów z kolonoskopią musiało być hospitalizowanych z powodu infekcji w danym ośrodku?

Jeśli szpital lub klinika używa kwasu nadoctowego, prawdopodobieństwo zarażenia się od poprzedniego pacjenta jest niewielkie. Jeśli odpowiedzią jest aldehyd glutarowy lub marka Cidex, odwołaj wizytę i wybierz inne miejsce. Jeśli chodzi o trzecie i ostatnie pytanie, najlepsza odpowiedź to zero.

Zaskakujące korzyści z przyjmowania aspiryny

Co ciekawe, badania wykazały, że kolonoskopia może być niepotrzebna w przypadku codziennego przyjmowania aspiryny. Chociaż może to brzmieć zbyt optymistycznie, naukowcy odkryli, że aspiryna może wyeliminować niektóre guzy nowotworowe, takie jak guzy wątroby.

W przeglądzie systematycznym i metaanalizie opublikowanym w 2017 r. stwierdzono również, że aspiryna była równie skuteczna w zapobieganiu zachorowalności na raka jelita grubego i śmierci z jego powodu co badania przesiewowe za pomocą sigmoidoskopii i FOBT oraz skuteczniejsza w zapobieganiu śmierci z powodu raka okrężnicy. Według autorów tej analizy:

„Wpływ aspiryny na śmiertelność z powodu raka jelita grubego był podobny do FOBT i sigmoidoskopii. Aspiryna była skuteczniejsza niż FOBT i sigmoidoskopia w zapobieganiu śmierci lub rakowi w proksymalnej części okrężnicy. Aspiryna była równie skuteczna jak badania przesiewowe w zmniejszaniu częstości występowania raka jelita grubego, podczas gdy sigmoidoskopia była lepsza niż FOBT.
Wnioski: Niska dawka aspiryny wydaje się być równie skuteczna jak sigmoidoskopia lub badanie przesiewowe FOBT z użyciem gwajaku w zmniejszaniu częstości występowania i śmiertelności z powodu raka jelita grubego oraz bardziej skuteczna w przypadku raka proksymalnej części okrężnicy. Przeprowadzenie randomizowanego badania klinicznego oceniającego skuteczność aspiryny w porówaniu do badań przesiewowych jest uzasadnione”.

Co może wyjaśnić te odkrycia? Cóż, istnieje kilka potencjalnych mechanizmów, dzięki którym aspiryna może być pomocna w walce z rakiem, w tym:

  • Aspiryna jest inhibitorem prostaglandyn, więc może pomóc w złagodzeniu zaburzeń równowagi hormonalnej, które przyczyniają się do rozwoju raka jelita grubego;
  • Obniża poziom żelaza, które jest kolejnym potencjalnym czynnikiem przyczyniającym się do rozwoju nowotworów;
  • Ma działanie przeciwzapalne;
  • Ma działanie antylipolityczne, więc hamuje insulinooporność i cukrzycę typu 2, które są czynnikami ryzyka rozwoju nowotworów.

Jeśli zdecydujesz się zastosować powyższe zalecenia, prawdopodobnie najlepszą strategią będzie przyjmowanie jednej zwykłej aspiryny dziennie, najlepiej podczas największego posiłku, aby uniknąć uszkodzeń przewodu pokarmowego. Jeśli bierzesz leki rozrzedzające krew, masz choroby przewlekłe lub przyjmujesz wiele leków, użycie kory wierzby będzie prawdopodobnie bezpieczniejszą opcją.

Czy powinieneś wykonywać rutynowe kolonoskopie po 50 roku życia?

Mam 68 lat i nigdy nie miałem kolonoskopii i nie planuję jej mieć. Chociaż wierzę, że mogą być wartościowe w pewnych okolicznościach, jestem przekonany, że przy moim surowym ograniczeniu spożycia kwasów tłuszczowych omega-6 i odpowiednim stylu życia jest wysoce nieprawdopodobne, żebym kiedykolwiek zachorował na nowotwór, nie mówiąc już o raku okrężnicy. Jednak dla osób z grupy wysokiego ryzyka kolonoskopia może być przydatna.

Inną alternatywą jest wykonanie sigmoidoskopii co pięć lat. Jest to badanie podobne do kolonoskopii, ale o mniejszym zakresie, więc nie wprowadza się endoskopu w dalsze części okrężnicy. Wiąże się to ze znacznie mniejszą liczbą powikłań, ale nadal warto skontaktować się ze szpitalem lub kliniką, aby upewnić się, że do czyszczenia urządzenia używają kwasu nadoctowego.

Ogólnie rzecz biorąc, oględziny są najbardziej niezawodnym sposobem wykrywania raka okrężnicy i to właśnie kolonoskopia umożliwia lekarzowi. Jeśli polipy zostaną wykryte we wczesnych stadiach, lekarz może je od razu usunąć. Tak więc kolonoskopia jest nie tylko narzędziem diagnostycznym, ale może również służyć jako interwencja chirurgiczna. W przypadku występowania polipów, lekarz wykonuje zdjęcie polipa, odcina go, chwyta i wysyła w celu wykonania dalszych badań. Więc w tym przypadku to badanie może uratować życie i zdecydowanie warto je rozważyć.

Nie chcesz jednak narażać się na powikłania czy infekcje poddając się zabiegowi za pomocą zanieczyszczonego sprzętu! Pamiętaj więc, aby upewnić się, że wybrany szpital używa odpowiedniego środka czyszczącego. To może uratować Ci życie.

Źródła i odniesienia