W SKRÓCIE
- Dowody pokazują, że odpowiednia równowaga sodu do potasu wpływa na ryzyko nadciśnienia i chorób serca w znacznie większym stopniu niż somo wysokie spożycie sodu, a w zachodniej diecie zwykle brakuje potasu.
- Ogólnie zaleca się spożywanie pięć razy więcej potasu niż sodu, ale większość ludzi spożywa dwa razy więcej sodu niż potasu.
- Podczas obniżania zawartości soli w przetworzonej żywności, wielu producentów zamiast niej dodało glutaminian sodu (MSG) – wzmacniacz smaku związany z wieloma problemami zdrowotnymi, w tym z otyłością, bólami głowy, uszkodzeniami tarczycy, wątroby, nerek i jelit.
Według dr. Mercoli
Teoria, że sól jest szkodliwa i przyczynia się do wysokiego ciśnienia krwi i chorób serca w mniejszym lub większym stopniu utrwaliła się jako dogmat. Niestety, wojna z solą ma wiele wad i niezamierzonych konsekwencji.
Na początek, dowody wskazują, że odpowiednia równowaga potasu do sodu wpływa na ryzyko nadciśnienia i chorób serca w znacznie większym stopniu niż samo wysokie spożycie sodu, a w zachodniej diecie brakuje potasu.
Co więcej, podczas obniżania zawartości soli w przetworzonej żywności, wielu producentów zdecydowało się na dodanie zamiast niej glutaminianu sodu (MSG) – wzmacniacza smaku związanego z wieloma problemami zdrowotnymi, w tym otyłością, bólami głowy, zmęczeniem i depresją.
Ze względu na zdolność do nadmiernego pobudzania neuronów, MSG może potencjalnie zwiększać ryzyko wystąpienia zaburzeń neurologicznych, takich jak choroba Alzheimera, Parkinsona i Lou Gehriga (ALS).
Wojna z solą jest błędna
W 2010 roku Nowy Jork uruchomił National Salt Reduction Initiative - plan redukcji soli, mający na celu obniżenie zawartości soli w przetworzonej żywności i posiłkach restauracyjnych o 25% w ciągu najbliższych czterech lat. Dwa lata później dr Sean Lucan z Albert Einstein College of Medicine napisał artykuł opublikowany online w American Journal of Public Health, w którym stwierdził:
„Nie możemy ekstrapolować, że obniżenie spożycia sodu zmniejszyłoby ryzyko sercowo-naczyniowe lub przedwczesnej śmierci. Pomimo przeciwnych twierdzeń, nie wiemy, czy zmniejszenie średniego spożycia sodu w populacji zmniejszyłoby ryzyko chorób sercowo-naczyniowych lub ocaliłoby życie”.
W wywiadzie dla New York Post dr Lucan powiedział:
„Nie możemy po prostu przełknąć tego jako faktu – w rzeczywistości toczy się na ten temat debata. Obawiam się, że skupiamy się na jednym składniku, który przemysł spożywczy będzie musiał czymś zastąpić – a to, czym go zastąpią, może być bardziej szkodliwe”.
Dr Lucan zauważył również, że związek między sodem a ciśnieniem krwi jest niespójny i z klinicznego punktu widzenia nieistotny.
Co więcej, niektóre badania pokazują, że dieta o niskiej zawartości soli może pogorszyć przebieg chorób sercowo-naczyniowych i raczej zwiększyć niż zmniejszyć ryzyko przedwczesnej śmierci wśród pacjentów z wysokim ryzykiem chorób serca.
Ponadto zmniejszenie spożycia soli może również zmniejszyć wrażliwość na insulinę i mieć niekorzystny wpływ na stężenie lipidów we krwi. Dr Lucan zauważył, że „rafinowane węglowodany są większym wrogiem zdrowia”.
Poziom potasu wpływa na wysokie ciśnienie krwi bardziej niż sód
Badania jasno wykazały, że właściwy stosunek potasu do sodu jest o wiele ważniejszy niż poziom samego sodu i obniżenie spożycia soli. Potas to naturalnie występujący minerał, którego organizm używa jako elektrolit (substancja w roztworze przewodząca prąd) i jest niezbędny dla optymalnego zdrowia i normalnego funkcjonowania.
Potas rozluźnia ściany tętnic, powstrzymując skurcze mięśni i obniżając ciśnienie krwi. Obniżenie ciśnienia krwi po dodaniu potasu zostało również powiązane ze zmniejszonym ryzykiem udaru mózgu.
Chociaż biegunka, wymioty, nadmierne pocenie się (na przykład podczas korzystania z sauny) i niektóre leki mogą wyczerpać lub zaburzyć poziom potasu, najczęstszą przyczyną niskiego poziomu potasu jest dieta uboga w ten minerał.
Jeśli jesz głównie przetworzoną żywność, stosunek sodu do potasu jest prawdopodobnie zaburzony.
Średnie zgłaszane spożycie potasu z diety wynosi około połowę z zalecanych 4700 miligramów (mg). Badania pokazują, że niskie poziomy potasu mogą mieć znaczący wpływ na ciśnienie krwi, szczególnie w połączeniu ze zbyt dużą ilością sodu w diecie.
Dr Paul Welton, profesor epidemiologii w Tulane School of Public Health and Tropical Medicine, przeanalizował 29 badań, które wykazały, że niski poziom potasu skutkował wyższymi odczytami skurczowego ciśnienia krwi. Badania przeprowadzone od tego czasu przyniosły podobne wyniki. Według Weltona
„Dowody są bardzo mocne i spójne. Większe spożycie potasu może osłabić wpływ nadmiaru sodu na ciśnienie krwi. Działanie potasu jest większe u osób z wyższym ciśnieniem krwi, w podeszłym wieku, spożywających dużo soli i u osób czarnoskórych”.
Liczne korzyści potasu
Ostatnie badania wykazały, że kobiety bez nadciśnienia, które spożywały najwięcej potasu (prawie 3200 mg/dzień) miały o 21% zmniejszone ryzyko udaru mózgu. Co więcej, kobiety, które spożywały najwięcej potasu miały o 12% mniejsze ryzyko przedwczesnej śmierci w okresie badania niż te, które spożywały najmniej tego minerału.
Odpowiednie ilości potasu wiążą się również z szybszą regeneracją po wysiłku i poprawą siły mięśni. Jako elektrolit potas pomaga regulować równowagę płynów w komórkach i całym ciele.
Równowaga płynów jest niezbędna do utrzymania życia, zapobiegania odwodnieniu na poziomie komórkowym i utrzymania funkcji mózgu.
Na przykład, potas jest ważny w przekazywaniu impulsów nerwowych w mózgu, rdzeniu kręgowym i obwodowym układzie nerwowym. Impulsy nerwowe przekazujące informacje z jednego nerwu do drugiego powstają w wyniku aktywności elektrycznej. Ta aktywność jest tym, co mierzy elektrokardiogram, podczas monitorowania aktywności serca.
Niski poziom potasu został również powiązany z wysokim poziomem insuliny i glukozy, które są związane z zespołem metabolicznym i cukrzycą typu 2. Wyniki te zostały potwierdzone w kilku badaniach, co skłoniło naukowców do zalecania wyborów żywieniowych, które zwiększają poziom potasu i zmniejszają ryzyko cukrzycy typu 2.
Stosunek sodu do potasu jest kluczem do silnych mięśni
Kluczem do rozluźnienia ścian tętnic i obniżenia ciśnienia krwi jest stosunek sodu do potasu. Spożywanie dużych ilości przetworzonej żywności i niewielkiej ilości świeżych warzyw powoduje, że stosunek sodu do potasu ulega zaburzeniu.
Jeśli zastanawiasz się, czy prawidłowo się odżywiasz, użyj cronometer.com/mercola – jest to narzędzie do monitorowania spożycia składników odżywczych, które umożliwia wprowadzanie spożywanych produktów, na podstawie czego wykonuje automatyczne obliczenia. Ogólnie zaleca się, aby spożywać pięć razy więcej potasu niż sodu, ale większość Amerykanów spożywa dwa razy więcej sodu niż potasu.
Stosunek sodu do potasu jest o wiele ważniejszy dla zdrowia niż ogólne spożycie soli, dlatego lepszą strategią promowania zdrowia publicznego byłoby zrezygnowanie z redukcji sodu i skupienie się na zaleceniach dotyczących stosowania wysokiej jakości diety bogatej w potas, ponieważ ten składnik odżywczy pomaga zrównoważyć hipertensyjne działanie sodu.
Brak równowagi między sodem a potasem może nie tylko prowadzić do zbyt wysokiego ciśnienia krwi, ale także przyczyniać się do szeregu innych problemów zdrowotnych, w tym:
Kamienie nerkowe |
Pogorszenie pamięci |
Zaćma |
Osteoporoza |
Zaburzenia erekcji |
Wrzody żołądka |
Reumatoidalne zapalenie stawów |
Rak żołądka |
Mniej soli, więcej MSG
Jak podejrzewał dr Lucan, w wielu przypadkach producenci żywności rzeczywiście zastąpili sól czymś bardziej szkodliwym, a mianowicie MSG. W celu ogłoszenia, że jest to związek bezpieczny i zdrowy, International Glutamate Information Service napisał artykuł pt. „MSG Is Useful in a Reduced Sodium Diet”, w którym stwierdzono:
„Od czasu odkrycia ponad 100 lat temu, MSG jest skutecznie stosowany do wzmacniania smaku umami w żywności. Jest to również skuteczny sposób na obniżenie poziomu soli stosowanej w przygotowaniu żywności.
Badania wykazały, że według konsumentów, żywność o niskim poziomie soli jest o wiele bardziej akceptowalna, gdy dodaje się niewielką ilość MSG. MSG jest błędnie uważany za bogaty w sód. Jednak MSG zawiera tylko jedną trzecią ilości sodu zawartej w równoważnej ilości soli kuchennej…
MSG jest ważnym składnikiem diety w przypadku osób na diecie niskosodowej, ponieważ poprawia smak potrawy, jednocześnie zmniejszając zapotrzebowanie na sól… W przypadku dodania MSG… poziom sodu można obniżyć nawet o 40 procent przy zachowaniu pożądanego smaku”.
Zagrożenia dla zdrowia związane z MSG
Chociaż MSG jest reklamowany jako bezpieczny dodatek do żywności, po otrzymaniu w 1959 r. statusu „ogólnie uznanego za bezpieczny” (GRAS), dowody naukowe przemawiają przeciwko niemu. Jak na ironię, MSG powiązano nawet z wysokim ciśnieniem krwi, skutecznie negując proponowaną korzyść z zastąpienia soli MSG. Ponadto badania powiązały spożycie MSG z następującymi problemami zdrowotnymi:
Zaburzenia endokrynologiczne, zespół
metaboliczny, otyłość i przyrost masy ciała. Uważa się, że przyrost masy
ciała, który nie był związany z większą ilością spożytych kalorii, jest
związany z wpływem MSG na leptynę. Ludzie,
którzy spożywali więcej MSG, wytwarzali większe ilości leptyny - hormonu
zaangażowanego w regulację apetytu i metabolizm. Z powodu rozwoju odporności
na leptynę organizm traci zdolność do prawidłowego przetwarzania energii
pochodzącej z pożywienia. |
Genotoksyczność;
stwierdzono, że MSG jest genotoksyczny dla ludzkich limfocytów krwi obwodowej
(dojrzałych białych krwinek/komórek odpornościowych znajdujących się we krwi). |
Uszkodzenie
tarczycy, nawet przy niskich dawkach. |
Dysfunkcja
nerek. |
Uszkodzenie
jelit, spowodowane postępującym uszkodzeniem komórek nabłonka w jelicie
cienkim. |
Uszkodzenie
wątroby, które może prowadzić do zwłóknienia, niealkoholowej stłuszczeniowej
choroby wątroby i zmian przedrakowych. |
Uszkodzenia
mózgu, drgawki i zmiany behawioralne. |
Zwiększone
ryzyko niepłodności. |
Ciężki
nieżyt nosa u osób z nietolerancją MSG. |
Cukrzyca. |
Ostre działania niepożądane spożycia MSG
Wiele osób doświadcza również natychmiastowych skutków ubocznych po spożyciu MSG, a jednym z najbardziej widocznych jest silny ból głowy. Podczas gdy dokładna przyczyna bólu głowy wywołanego MSG pozostaje niejasna, badania wykazały, że MSG „wywołuje zależny od dawki obrzęk i śmierć dojrzałych neuronów”, co może być częścią równania. Inne częste działania niepożądane, które mogą wystąpić w ciągu godziny po zjedzeniu MSG, obejmują:
Pocenie
się |
Ucisk
w klatce piersiowej |
Świszczący
oddech i/lub trudności w oddychaniu |
Zawroty
głowy |
Nudności |
Biegunkę |
Rumienienie
i/lub mrowienie twarzy |
Pieczenie
lub drętwienie karku i/lub górnej części ciała |
Palpitacje
serca |
Ból
brzucha |
Drżenie |
Osłabienie
mięśni nóg |
Kompleks objawów MSG jest prawdziwy
W randomizowanym, podwójnie zaślepionym badaniu z kontrolą placebo, opublikowanym w 1997 roku, zbadano objawy powodowane przez MSG poprzez przeprowadzenie doustnej prowokacji u „samozidentyfikowanych osób wrażliwych na MSG”, aby sprawdzić, czy rzeczywiście mieli oni większą częstość występowania działań niepożądanych po zjedzeniu MSG w porównaniu z grupą placebo. 61 uczestników otrzymało 5 gramów (g) MSG lub placebo. Zaobserwowano, że:
- 29,5% osób nie miało żadnej reakcji ani na MSG, ani na placebo;
- 9,8% osób wykazało reakcję w obu przypadkach;
- 24,6% osób miało reakcję po przyjęciu placebo;
- 36,1% osób miało reakcję po przyjęciu MSG.
Chociaż wiele osób zgłaszało skutki uboczne po otzymaniu placebo, nasilenie objawów było większe wśród osób, które otrzymywały MSG niż w grupie placebo. Następnie uczestnicy badania ponownie otrzymali 1,25, 2,5 lub 5 gramów MSG lub odpowiadające temu dawki placebo.
Witamina C i likopen zapewniają ochronę przed negatywnym wpływem MSG na zdrowie
Stwierdzono, że niektóre związki zapewniają pewną ochronę przed negatywnym wpływem MSG na zdrowie. W jednym badaniu stwierdzono, że witamina C zapewnia „znaczną ochronę przed toksycznością MSG”, a likopen zapobiega skutkom neurotoksyczności MSG. W badaniu oceniającym likopen samcom szczurów podawano 5 miligramów (mg) MSG na kilogram (kg) masy ciała, likopen w dawce 10 mg/kg m.c., MSG z likopenem lub placebo przez 30 dni. Według autorów badania:
„Wyniki wykazały, że MSG indukował podwyższenie poziomu markera peroksydacji lipidów i zaburzenia homeostazy przeciwutleniaczy… transferazy S-glutationowej… dysmutazy ponadtlenkowej… i katalazy …aktywność i ekspresja genów uległy zwiększeniu, a zawartość glutationu została zmniejszona u szczurów narażonych na MSG, efekty te zostały złagodzone przez likopen…
Nasze wyniki wskazują, że likopen wydaje się być wysoce skuteczny w łagodzeniu toksycznego wpływu MSG poprzez hamowanie peroksydacji lipidów i indukowanie modyfikacji w aktywności szlaków cholinesterazy i przeciwutleniaczy. Co ciekawe, likopen chroni tkankę mózgową poprzez hamowanie sygnalizacji apoptozy indukowanej przez MSG”.
Ukryte źródła MSG
Chociaż MSG musi być wymieniony na liście składników jako „glutaminian sodu”, brak tej nazwy na etykiecie nie gwarantuje bezpieczeństwa. MSG i syntetyczny wolny glutaminian w różnych ilościach mogą nadal ukrywać się w przetworzonej żywności pod nazwami takimi jak:
Hydrolizowane
białko roślinne |
Drożdże
autolizowane lub hydrolizowane |
Ekstrakt
drożdżowy |
Ekstrakt
z soi |
Izolat
białka |
Naturalny
smak |
Glutaminian
i glutaminian monopotasowy |
Kazeinian
wapnia |
Żelatyna |
Rozwiązaniem jest pełnowartościowa żywność
Pozyskiwanie składników odżywczych z pożywienia zamiast suplementów jest preferowane, ponieważ żywność zawiera więcej niż jeden składnik odżywczy, w różnych formach i kombinacjach. Na przykład, potas znajdujący się w owocach i warzywach to cytrynian potasu lub jabłczan potasu, podczas gdy suplementy zawierają najczęściej chlorek potasu. Cytrynian i jabłczan potasu indukują produkcję związków zasadowych, które promują zdrowie kości i zachowanie beztłuszczowej masy mięśniowej wraz z wiekiem.
Utrata masy kostnej może prowadzić do zwiększonej łamliwości kości, a nawet osteoporozy. Podczas gdy potas zawarty w owocach i warzywach może pomóc w budowaniu zdrowych kości, chlorek potasu nie ma takiego wpływu. Jak stwierdziła badaczka dr Bess Dawson-Hughes z Tufts University w badaniu porównującym suplementację wodorowęglanem potasu, wodorowęglanem sodu i chlorkiem potasu przez trzy miesiące, dodanie związków zasadowych, a nie potasu, jest kluczem do poprawy zdrowia kości.
Badania przeprowadzone przez dr Dawson-Hughes wykazały, że ludzie, którzy znajdowali się w neutralnym zakresie wydalania kwasu netto, co oznacza, że mieli prawidłową równowagę niezbędną dla zdrowia kości i mięśni, jedli nieco ponad osiem porcji owoców i warzyw dziennie oraz 5,5 porcji zbóż, czyli o połowę mniej zbóż niż owoców i warzyw.
Dla wielu Amerykanów prostym zaleceniem zwiększenia ilości związków zasadowych (i potasu) przy jednoczesnym zmniejszeniu ilości kwasu jest spożywanie większej ilości warzyw i mniejszej ilości zbóż oraz ogólnie przetworzonej żywności. Gotując od podstaw, masz pełną kontrolę nad ilością dodawanej soli.
Poza tym, jeśli używasz soli, upewnij się, że jest to nierafinowana i minimalnie przetworzona sól. Moim osobistym faworytem jest różowa sól himalajska, bogata w naturalnie występujące minerały śladowe potrzebne dla zdrowia kości, równowagi płynów i ogólnego dobrego stanu zdrowia. Aby dowiedzieć się więcej o znaczeniu nieprzetworzonej soli w diecie, zapoznaj się z wymienionymi niżej artykułami.
Źródła i odniesienia
- American Journal of Public Health 2013 February; 103(2): e3
- New York Post December 30, 2012
- Harvard Health Publications, January 23, 2017
- Stroke 2014; 45(10):2874
- U.S. Department of Agriculture Food Research Group, Potassium Intake of the U.S. Population
- Journal of the American Medical Association 1997;277(20):1624
- Journal of Human Hypertension 2003; 17(7):471
- BMJ 2013; 346:f1378
- Nutrition Action February 22, 2017
- Journal of Internal Medicine 2002;252(1):56
- Sports Medicine 1991; 11(6):382
- Berkeley University, Fluid and Electrolyte Balance
- Nursing Standard, 2008; 22(47):50
- Eastern Kentucky University, Neurons and the Nervous System
- Johns Hopkins Medicine March 2, 2011
- Expert Reviews in Endocrinology and Metabolism, 2011;6(5):665
- Advances in Nutrition, 2014; 5:712
- International Glutamate Information Service, MSG Is Useful in a Reduced Sodium Diet
- Journal of Hypertension 2011 May;29(5):846-53
- Toxicology Letters 2017 Jan 4;265:97-105
- Science 1969 May 9;164(3880):719-21
- Reuters May 27, 2011
- Food Chem Toxicol. 2016 May;91:8-18
- Int J Clin Exp Pathol. 2015 Dec 1;8(12):15498-510
- Life Sciences 2016 Mar 15;149:114-9
- Journal of Autoimmunity 2008 Feb-Mar;30(1-2):42-50
- Gastroenterology and Hepatology August 25, 2014, DOI: 10.1111/jgh.12610
- Brain Research 2010 Mar 4;1317:246-56
- Ann Med Health Sci Res. 2011 Jan-Jun; 1(1): 37–43
- Journal of Allergy and Clinical Immunology December 2002; 110(6): 937-938
- Int J Clin Exp Med. 2009; 2(4): 329–336
- Express.co.uk August 30, 2016
- J Allergy Clin Immunol. 1997 Jun;99(6 Pt 1):757-62
- Body Ecology, Glutamate
- The Vaccine Reaction June 16, 2016
- U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Vaccine Excipient and Media Summary. CDC.gov February 2015
- New York Times, November 24, 2009
- American Journal of Clinical Nutrition 2008; 87(3):662
- Nutrition Action, September 16, 2015