W SKRÓCIE

  • Dane z badania przeprowadzonego na King's College London wykazały, że spożywanie żurawiny przez miesiąc poprawiło rozszerzenie tętnicy ramiennej (FMD, flow-mediated dilatation) u zdrowych mężczyzn. Pomiar ten pozwala ocenić funkcję śródbłonka i okazał się skutecznym wskaźnikiem prognostycznym przyszłych zdarzeń sercowych.
  • Badanie nie wykazało poprawy ciśnienia krwi, tętna ani poziomu glukozy we krwi. Inne badania wspierane przez Ocean Spray wykazały niewielki wpływ soku żurawinowego na ciśnienie krwi.
  • Żurawina jest stosowana w medycynie tradycyjnej do leczenia infekcji dróg moczowych. Dane pokazują, że proantocyjanidyny unikalne dla żurawiny mają właściwości antyadhezyjne wobec szkodliwych bakterii bytujących w drogach moczowych.
  • Badania pokazują, że regularne spożywanie pokarmów bogatych we flawonoidy może zmniejszyć ryzyko śmierci z powodu chorób sercowo-naczyniowych, nowotworów złośliwych, a także zgonu z jakiejkolwiek przyczyny. Żurawina jest również bogatym źródłem resweratrolu, który ma działanie neuroprotekcyjne.

Według dr. Mercoli

Badanie przeprowadzone przez naukowców z King's College London wykazało, że codzienne spożywanie żurawiny przez jeden miesiąc może poprawić funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego u zdrowych mężczyzn. Naukowcy wysnuli teorię, że za efekt ten odpowiadają unikalne dla żurawiny polifenolowe proantocyjanidyny - mogą one mieć korzystny wpływ na zdrowie układu krążenia.

Polifenole to metabolity roślinne, które według naukowców są zaangażowane w obronę roślin. Badania wykazały, że połączenie tych polifenoli z chemioterapią może zmniejszyć progresję nowotworów złośliwych. Proantocyjanidyny to związki chemiczne, które nadają owocom lub kwiatom charakterystyczny niebieski, fioletowy lub czerwony kolor. Jedną z grup polifenoli są flawonoidy.

Flawonoidy znajdują się w owocach, warzywach, herbacie, winie i gorzkiej czekoladzie. Od dawna są badane pod kątem ich korzystnego wpływu na zdrowie. Są obecnie nieodzowną częścią zastosowań w przemyśle farmaceutycznym, kosmetycznym i nutraceutycznym. Flawonoidy są najbardziej znane ze swoich właściwości przeciwzapalnych i przeciwutleniających.

Według naukowców z King's College London, proantocyjanidyny występujące w żurawinie są unikalne dla jej owoców i mają bardzo wyraźne właściwości. To rozróżnienie po części może odpowiadać za siłę efektu sercowo-naczyniowego stwierdzanego u uczestników badania, którzy spożywali równowartość 100 gramów żurawiny dziennie przez jeden miesiąc. Naukowcy napisali:

„Według naszej wiedzy jest to pierwsze badanie, w którym zaobserwowano poprawę funkcji naczyń krwionośnych po codziennym spożyciu całej żurawiny w proszku u zdrowych ludzi.
W tym badaniu stwierdziliśmy znaczną poprawę naszego głównego parametru - funkcji śródbłonka mierzonej jako FMD po 2 godzinach od pierwszego spożycia żurawiny w proszku – oraz oceniliśmy skutki codziennego spożywania proszku żurawinowego na czczo przez zdrowych mężczyzn po 1 miesiącu w porównaniu do grupy kontrolnej. Co ważne, różne wzorce metabolitów przewidywały dużą część efektu”.

Codzienne spożywanie żurawiny może poprawić krążenie i funkcje serca

Badanie zostało opublikowane w czasopiśmie Food & Function i miało na celu ustalenie, czy codzienne spożywanie całej żurawiny może mieć trwałe korzyści dla układu sercowo-naczyniowego zdrowych osób. Aby to ustalić, naukowcy wykorzystali liofilizowaną całą żurawinę i zmierzyli wpływ krążących we krwi metabolitów polifenoli.

Początkowo naukowcy przeprowadzili badanie pilotażowe z pięcioma młodymi mężczyznami, aby określić aktywność biologiczną polifenoli po spożyciu liofilizowanego proszku żurawinowego. Wstępne badanie pilotażowe wykazało, że proszek może poprawić rozszerzenie tętnicy ramiennej (FMD). Jest to nieinwazyjna ocena funkcji śródbłonka, która okazała się skutecznym wskaźnikiem prognostycznym przyszłych zdarzeń sercowo-naczyniowych.

FMD pozwala ocenić, jak dobrze naczynia krwionośne rozluźniają i rozszerzają się wraz ze wzrostem przepływu krwi. Wstępne badanie pilotażowe pomogło również potwierdzić właściwe dawkowanie, które zostało zastosowane podczas głównego badania, podczas którego 45 zdrowych mężczyzn przez miesiąc spożywało proszek żurawinowy odpowiadający 100 gramom świeżej żurawiny.

Grupa kontrolna spożywała placebo przez taki sam czas. Dwie godziny po pierwszej dawce naukowcy byli w stanie zaobserwować znaczną poprawę FMD, która uległa podwojeniu pod koniec badania. Ponadto naukowcy zidentyfikowali metabolity żurawiny, których mogliby użyć do przewidywania pozytywnych skutków odzwierciedlonych przez pomiar FMD.

Chociaż nie jest to przełomowa wiadomość, że owoce i warzywa mogą mieć korzystny wpływ na zdrowie serca, to badanie dostarcza znaczących dowodów na to, że unikalne polifenole zawarte w żurawinie mają silny związek z poprawą przepływu krwi w układzie krążenia. Wyniki zachęciły badaczy do dalszych analiz. Dr Ana Rodriguez-Mateos, starszy badacz, powiedziała w komunikacie prasowym:

„Wzrost poziomu polifenoli i ich metabolitów w krwiobiegu oraz związana z tym poprawa w zakresie rozszerzenia tętnic i przepływu krwi po spożyciu żurawiny podkreślają ważną rolę, jaką żurawina może odgrywać w zapobieganiu chorobom sercowo-naczyniowym.
Fakt, że tę poprawę zdrowia sercowo-naczyniowego zaobserwowano w przypadku ilości żurawiny, którą można spożywać codziennie, sprawia, że żurawina jest ważnym owocem w zapobieganiu chorobom sercowo-naczyniowym dla ogółu społeczeństwa”.

Żurawina a zdrowie serca

Pomimo poprawy FMD i potencjalnego wzrostu przepływu tętniczego, dane z obecnego badania nie wykazały poprawy częstości akcji serca, spadku poziomu cholesterolu, ciśnienia krwi ani poziomu glukozy we krwi. Jednak wcześniejsze badania wykazały, że sok żurawinowy może mieć niewielki wpływ na ciśnienie krwi.

W 2012 roku w badaniu American Heart Association przyjrzano się osobom, które piły niskokaloryczny sok żurawinowy. Uczestnicy badania pili sok lub placebo codziennie przez osiem tygodni. Pod koniec okresu interwencji ciśnienie krwi spadło średnio o trzy punkty dla pomiarów ciśnienia rozkurczowego i skurczowego.

Badanie zostało opublikowane przez American Heart Association, ale sfinansowane przez Ocean Spray. Drugie badanie opublikowane w 2021 r., również częściowo finansowane przez Ocean Spray, analizowało wpływ picia soku żurawinowego na osoby dorosłe w średnim wieku, które miały nadwagę lub otyłość oraz podwyższone ciśnienie krwi. Uczestnicy badania wypijali około 16 uncji (473 ml) 27% soku żurawinowego lub placebo przez okres ośmiu tygodni.

Badacze przeanalizowali próbki krwi i dane naczyniowe, nie znajdując znaczącego wpływu na centralne skurczowe i rozkurczowe ciśnienie krwi lub ciśnienie rozkurczowe na ramieniu. Stwierdzili jednak niewielkie obniżenie rozkurczowego ciśnienia krwi o 2 mm słupa rtęci (Hg) w ciągu dnia. Naukowcy doszli do wniosku, że sok żurawinowy miał niewielki wpływ na 24-godzinne rozkurczowe ambulatoryjne ciśnienie krwi i profil cholesterolu uczestników badania.

Trzecie badanie wspierane przez Cranberry Institute i Wisconsin Cranberry Board również przeanalizowało wpływ niskokalorycznego soku żurawinowego i nie wykazało znaczącego obniżenia poziomu glukozy, ciśnienia krwi ani profilu lipidowego.

Żurawina i infekcje dróg moczowych

Wpływ żurawiny na układ sercowo-naczyniowy odzwierciedlana przez parametr FMD może być wyjątkowym odkryciem, ponieważ w tym badaniu nie używano soku żurawinowego, ale liofilizowanych i sproszkowanych całych owoców. Innymi słowy, żurawina, którą badacze wykorzystali do przeprowadzenia badania, nie była rozcieńczona ani zafałszowana dodatkami. Żurawina znalazła również zastosowanie w medycynie tradycyjnej do leczenia i profilaktyki infekcji dróg moczowych.

Infekcje dróg moczowych (ZUM) to powszechna dolegliwość ambulatoryjna, która dotyka do 60% wszystkich dorosłych kobiet w ciągu ich życia. Aktywność seksualna jest głównym czynnikiem ryzyka, a nawrót infekcji w ciągu pierwszych sześciu miesięcy po leczeniu jest powszechny. Przegląd piśmiennictwa pokazuje, że częstość występowania ZUM wzrasta wraz z wiekiem kobiet i prawie podwaja się u kobiet powyżej 65 roku życia w porównaniu z ogólną populacją kobiet.

To, że infekcje powracają po leczeniu antybiotykami, sugeruje, że patogeny wywołujące zakażenie układu moczowego stają się oporne na konwencjonalne antybiotyki. W artykule opublikowanym w 2020 r. w Future Journal of Pharmaceutical Sciences przyjrzano się dowodom na działanie bakteriobójcze ekstraktów roślinnych jako alternatywnej terapii przeciwko infekcjom dróg moczowych.

Znaleziono dowody sugerujące, że proantocyjanidyny znajdujące się w żurawinie mają wyjątkowy wpływ, ponieważ powstrzymują bakterie przed przyleganiem do ścian dróg moczowych i blokują rozwój infekcji.

Według The Cranberry Institute, unikalne proantocyjanidyny zawarte w żurawinie są odpowiedzialne za właściwości antyadhezyjne wobec szkodliwych bakterii. Jedno z badań opublikowanych w 2016 r. w American Journal of Obstetrics and Gynecology wykazało, że nie wszystkie rodzaje żurawiny mają taki sam efekt zwalczania bakterii.

Dr Bilal Chughtai, główny badacz i adiunkt urologii w Weill Cornell Medical College, skomentował wyniki swoich badań: „Istnieje duża zmienność jakości i skuteczności suplementów żurawinowych, co utrudnia konsumentom zorientowanie się, które z nich są skuteczne”.

Naukowcy zauważyli, że produkty żurawinowe, które mogą zapobiegać nawrotom ZUM, muszą zawierać co najmniej 36 mg proantocyjanidyn. Zespół przeanalizował siedem suplementów dostępnych bez recepty w 2016 r. i przetestował je na kulturach bakteryjnych, mierząc skuteczność zapobiegania rozwojowi bakterii.

W raporcie nie zidentyfikowano marek, ale stwierdzono, że tylko jeden suplement zawierający 175 mg proantocyjanidyn zapobiegał rozwojowi bakterii. Drugi suplement, który zawierał 25 mg proantocyjanidyn, wykazywał pewną aktywność przeciwko bakteriom. Pozostałe suplementy miały mniej niż 5 mg proantocyjanidyn i nie przyniosły żadnego efektu. Deborah Wing, profesor ginekologii na Uniwersytecie Kalifornijskim w Irvine, nie brała udziału w badaniu, ale skomentowała jego wyniki dla Reuters Health:

„Zakażenia dróg moczowych (ZUM) są bardzo częste, szczególnie u kobiet, i powodują duże koszty związane ze stosowaniem antybiotyków, hospitalizacjami oraz nieobecnością w pracy. Podejścia do zapobiegania lub leczenia ZUM, które opierają się na stosowaniu produktów spożywczych, mogą zmniejszyć niektóre koszty opieki zdrowotnej oraz zminimalizować ból i cierpienie pacjentów”.

Flawonoidy zmniejszają ryzyko chorób

Wykazano również, że regularne włączanie do diety pokarmów bogatych w flawonoidy zmniejsza ryzyko śmierci z powodu chorób sercowo-naczyniowych i nowotworów. Istnieje około 6000 zidentyfikowanych, korzystnych flawonoidów.

Wyniki badania przeprowadzonego przez naukowców z Danii, Australii, Irlandii Północnej i Francji pokazują, w jaki sposób dieta bogata we flawonoidy może obniżyć ryzyko chorób serca, nowotworów i zgonu z jakiejkolwiek przyczyny.

Naukowcy spędzili 23 lata badając dietę 56 048 Duńczyków i odkryli, że umiarkowane spożycie pokarmów bogatych we flawonoidy jest odwrotnie proporcjonalne do wszystkich przyczyn chorób sercowo-naczyniowych i ryzyka zgonu z powodu nowotworów. Po osiągnięciu spożycia flawonoidów na poziomie 500 mg dziennie wpływ na ryzyko osiąga fazę plateau.

Osoby, które paliły tytoń lub spożywały duże ilości alkoholu, również odniosły duże korzyści ze stosowania diety bogatej we flawonoidy. Jednak spożywanie dużej ilości żywności bogatej we flawonoidy nie przewyższa szkód wyrządzonych przez używanie tytoniu i alkoholu. Ciemno zabarwione owoce i warzywa, a także gorzka czekolada i herbaty są zazwyczaj bogate we flawonoidy.

W badaniu opublikowanym w Journal of Translational Medicine naukowcy zaobserwowali, że im większe spożycie pokarmów bogatych we flawonoidy, tym mniejsze ryzyko rozwoju chorób serca, problemów z sercem niezakończonych zgonem lub zgonu z powodu chorób serca. W metaanalizie opublikowanej w PLOS One obejmującej 12 badań stwierdzono, że częstość występowania raka piersi „znacznie spadła” u kobiet, które zgłosiły wysokie spożycie flawonoidów.

Żurawina oferuje więcej niż zawartość flawonoidów. Resweratrol to inny rodzaj fitozwiązku, który można znaleźć w tych małych czerwonych jagodach o właściwościach przeciwutleniających, przeciwzapalnych i przeciwnowotworowych. W jednym z polskich badań przeanalizowano pięć różnych gatunków żurawiny powszechnie występujących w kraju i stwierdzono, że żurawina zwyczajna zawiera najwięcej resweratrolu.

Resweratrol pomaga chronić przed chorobami związanymi z wiekiem, w tym poprawia przepływ krwi do mózgu, hamuje działanie zapalne w mikrogleju i astrocytach oraz chroni przed demencją naczyniową. Badanie z 2017 roku wykazało, że resweratrol może złagodzić dysfunkcję serca poprzez włączenie genu, który stymuluje produkcję białka zwanego SIRT1, zapobiegając w ten sposób chorobom wynikającym z dysfunkcji mitochondriów.

Dodatkowe właściwości prozdrowotne żurawiny

Żurawina to bomba odżywcza. Pokrywa 24% zalecanego dziennego spożycia (RDA) witaminy C, 7% RDA witaminy A i 7% RDA witaminy K. Owoce są bogate w mangan, a każda 110 gramowa porcja zawiera 5,1 grama błonnika pokarmowego. Jedna porcja zawiera 50 kalorii.

Błonnik jest niezbędny dla zdrowia przewodu pokarmowego i może pomóc zoptymalizować poziom cholesterolu. Dodatkowo błonnik zapewnia uczucie sytości na dłużej, co zmniejsza paetyt i pomaga utrzymać optymalną wagę. Jako dodatkowy bonus, pokarmy bogate w błonnik pomagają również kontrolować poziom glukozy we krwi.

Jedna szklanka posiekanej żurawiny zawiera tylko 4 gramy cukru. Porównując całe owoce do niesłodzonego soku żurawinowego, okazuje się, że sok nie zawiera błonnika i dostarcza aż 31 gramów cukru.

Cała żurawina jest o wiele zdrowsza niż sok. Istnieje wiele pysznych przepisów, które pomogą Ci włączyć żurawinę do swojej codziennej diety. Chociaż suszona żurawina może wydawać się dobrą opcją, dodano do niej również cukier. Świetną alternatywą jest więc samodzielne suszenie żurawiny w domu bez dodatku cukru.

Źródła i odniesienia