W SKRÓCIE
- Aby rozwiązać problem zmęczenia i niskiego poziomu energii należy poprawić produkcję energii w mitochondriach.
- Mitochondria pełnią wzajemnie wykluczającą się podwójną funkcję. Wytwarzają energię, ale są także czujnikami środowiskowymi, które wykrywają zagrożenia wewnątrz ciała. Po wykryciu zagrożenia mitochondria zmniejszają produkcję energii, aby skupić się na samoobronie.
- Pojemność mitochondriów spada o około 10% z każdą dekadą życia, ale nie jest to naturalna funkcja starzenia się. Utrata mitochondriów wynika raczej z braku stresu hormonalnego. Mitochondria muszą być kwestionowane i stymulowane, aby pozostały duże i silne.
- Niedobór światła jest niezwykle częstą przyczyną zmęczenia. Ekspozycja na słońce jest wymagana do produkcji melatoniny w mitochondriach, co chroni je przed uszkodzeniem. Światło czerwone i podczerwone stymuluje również specyficzne tkankowo czynniki wzrostu, produkcję ATP na poziomie mitochondriów i działa jako sygnał zachęcający mitochondria do wzrostu.
Według dr. Mercoli
W tym artykule Ari Whitten omawia swoją najnowszą książkę pt.: „Eat for Energy: How to Beat Fatigue, Supercharge Your Mitochondria, and Unlock All-Day Energy”.
Whitten napisał również doskonałą książkę na temat ekspozycji na światło podczerwone oraz fotobiomodulacji jako metody leczenia, zatytułowaną „The Ultimate Guide to Red Light Therapy: How to Use Red and Near-Infrared Light Therapy for Anti-Aging, Fat Loss, Muscle Gain, Performance, and Brain Optimization”.
Jak można się domyślić, jego najnowsza książka koncentruje się na zmęczeniu, a podstawowym rozwiązaniem tego problemu jest poprawa produkcji energii w mitochondriach. Ważną rolę odgrywa również rytm dobowy. Whitten wyjaśnia założenie książki:
„To zbiór opartych na nauce strategii dotyczących tego, co jeść, jak jeść i kiedy jeść, które można powiązać z dowolnym konkretnym wzorcem żywieniowym. Więc nie pytam, czy stosujesz dietę paleo, wegańską, keto czy śródziemnomorską. Nie proszę o zmianę diety.
To dziesiątki strategii, które można włączyć do wybranego przez siebie schematu żywieniowego. Tak więc czuję, że dla wielu ludzi jest to naprawdę kluczowy element układanki. Mogą po prostu zacząć stosować poszczególne strategie i uzyskać świetne wyniki przy minimalnym wysiłku...
W ciągu ostatnich 100 lat byliśmy świadkami ogromnego wzrostu ryzyka dziesiątek chorób, ale to nie jest wynik zróżnicowania genetycznego i losowej reakcji na to, co się dzieje. To nie jest tak, że o rozwoju choroby decydują tylko predyspozycje genetyczne.
Dzieje się tak dlatego, że współczesny świat zmienił się w bardzo fundamentalny sposób, jeśli chodzi o dietę, nowoczesny styl życia, o siedzący tryb życia, przebywanie w klimatyzowanych biurach, utratę wszystkich form stresorów hormonalnych, ilość i jakość snu, zakłócenie naszego rytmu dobowego – to są główne czynniki powodujące rozwój prawie wszystkich chorób przewlekłych.
Odpowiedzią nie jest traktowanie każdego jako wyjątkowej jednostki i udawanie, że nie znamy uniwersalnych czynników, które są rzeczywistymi przyczynami tych chorób. Należy zająć się podstawowymi przyczynami chorób. Od tego trzeba zacząć”.
Nowe zrozumienie funkcji mitochondriów
Na kursach biologii w liceum i na studiach uczono nas myśleć o mitochondriach jak o bezmyślnych generatorach energii, które pobierają spożywaną żywność, głównie węglowodany i tłuszcze, a następnie przekształcają ją w energię komórkową w postaci ATP. Jednak w ciągu ostatnich pięciu do dziesięciu lat zdobyliśmy zupełnie nowe zrozumienie funkcji mitochondriów, głównie dzięki pracy dr Roberta Naviaux, który prowadzi laboratorium medycyny mitochondrialnej na Uniwersytecie Kalifornijskim w San Diego.
„Myślę, że Naviaux jest jednym z najbardziej błyskotliwych naukowców i prawdopodobnie dokonał jednego z największych przełomów w medycynie ostatniego stulecia. Odkrył, że mitochondria pełnią drugą rolę, inną niż produkcja energii, a jest nią obrona komórkowa.
Jego zdaniem mitochondria są centralnym punktem koła metabolizmu. Są nie tylko producentami energii, ale także czujnikami środowiskowymi i nieustannie pobierają próbki z otaczającego ich środowiska, aby dowiedzieć się, co dzieje się w organizmie.
I w zasadzie zadają jedno podstawowe pytanie: czy jesteśmy atakowani? Czy jest coś, przed czym musimy się bronić? I to jest klucz — produkcja energii i obrona komórkowa wzajemnie się wykluczają. Tak więc, gdy mitochondria wyczuwają niebezpieczeństwo, zmniejszają produkcję energii.
A jeśli mitochondria zmniejszają produkcję energii, subiektywnie na poziomie makro, my jako organizm, zbiór bilionów komórek wypełnionych mitochondriami, odczuwamy symptomy zmęczenia. Możemy myśleć o naszych poziomach energii jak o w dużej mierze funkcji stopnia, w jakim nasze mitochondria wykrywają obecność niebezpieczeństw lub zagrożeń w organizmie”.
Typowe zagrożenia, na które mogą reagować mitochondria, obejmują stres oksydacyjny, złe odżywianie, toksyny środowiskowe, stres psychiczny i brak snu – wszystkie mogą powodować uczucie zmęczenia.
Jaki jest Twój próg odporności?
Większość, jeśli nie wszystkie stresory, można sprowadzić do stresu oksydacyjnego, reaktywnych form azotu,zapalenia oraz sygnalizacji purynergicznej (sytuacji, w której cząsteczki energii wyciekają z komórki). Nawet coś takiego jak stres psychiczny może wywołać tego rodzaju reakcję. Ale to, czy stresor jest na tyle poważny, że powoduje zmęczenie, zależy od progu odporności. To, co powoduje uczucie zmęczenia u jednej osoby, może nie wpłynąć na drugą.
„Lubię myśleć o dwóch podstawowych przyczynach zmęczenia” – powiedział White. „Jedną z nich są różne rodzaje stresorów środowiskowych, w tym związanych ze stylem życia. Inną przyczyną, która często jest pomijana przez wiele osób, jest to, co dzieje się na poziomie komórkowym w organizmie.
Kluczową rzeczą do zrozumienia jest to, że nasze komórki mogą być albo wypełnione dużą ilością dużych i prawidłowo funkcjonujących mitochondriów albo małą ilością słabych, kruchych, skurczonych, uszkodzonych, dysfunkcyjnych mitochondriów.
W badaniach wykazano, że pojemność mitochondriów spada o około 10% z każdą dekadą życia. Jeśli przyjrzysz się starszym ludziom, generalnie mają oni od 50% do 75% niższe zdolności mitochondrialne niż osoby młode.
Ale nie jest to tylko wynik starzenia, ponieważ z innych badań wiemy, że gdy pojemność mitochondrialna zdrowych 70-latków, którzy są sportowcami przez całe życie, nie jest niższa od pojemności mitochondrialnej osoby w wieku 40 lat .
Zatem utrata mitochondriów nie jest sama w sobie funkcją starzenia. To efekt braku stresu hormonalnego. Mitochondria muszą być stymulowane, aby pozostały duże i silne”.
Inne czynniki, które wpływają na poziom energii
Chociaż dysfunkcja mitochondriów jest główną przyczyną zmęczenia, w grę wchodzą również inne czynniki, w tym:
- Niska masa mięśniowa — większa masa mięśniowa przyczynia się do większej elastyczności metabolicznej i optymalnego stanu zdrowia, ponieważ mięśnie działają jak pochłaniacz glukozy, zmniejszając w ten sposób ryzyko insulinooporności. Z drugiej strony niska masa mięśniowa jest głównym czynnikiem przyczyniającym się do przedwczesnej śmierci, niskiego poziomu energii i zmęczenia.
- Podwyższony poziom glukozy we krwi i insulinooporność — dotyczy to przede wszystkim złej diety bogatej w przetworzoną żywność i ciągłego podjadania w ciągu dnia. Stosowanie pełnowartościowej diety i wdrożenie ograniczonego czasowo jedzenia (TRE) pomoże znmormalizować poziom insuliny i glukozy we krwi.
- Brak stresu hermetycznego, takiego jak niewystarczająca ilość ćwiczeń.
- Stres.
- Zły stan zdrowia jelit.
Jak dieta wpływa na poziom energii?
Naturalnie, dieta ma kluczowy wpływ na poziom energii. Jednym z głównych czynników powodujących niski poziom energii i zły stan zdrowia jest nadmierne spożycie kwasów tłuszczowych omega-6, w tym kwasu linolowego (LA). LA przyczynia się do insulinooporności, otyłości i przewlekłego stanu zapalnego, a jak wspomniano wcześniej, gdy mitochondria wykrywają stan zapalny, zmniejszają produkcję energii, aby przesunąć zasoby w kierunku samoobrony.
Wysokie spożycie LA ma również związek z chorobami neurodegeneracyjnymi, nowotworowymi i wieloma innymi chorobami przewlekłymi. Przetworzona żywność, która jest nie tylko bogata w LA, ale także cukier, może znacząco wpłynąć na poziom energii, zaburzając regulację hormonalną.
Częstym winowajcą jest zaburzenie rytmu dobowego
Według Whittena, prawdopodobnie jedną z najważniejszych rzeczy, które można zrobić, aby poprawić poziom energii, jest zoptymalizowanie rytmu dobowego poprzez konsekwentne przestrzeganie pory snu i budzenia się. Innym ważnym czynnikiem jest zapewnienie dużej ilości światła słonecznego w ciągu dnia i zminimalizowanie ekspozycji na sztuczne światło w nocy. Jak wyjaśnił Whitten:
„Zegar dobowy w mózgu uczy się rozróżniać dzień i noc na podstawie różnic w natężeniu światła oraz koloru długości fal tego światła. Kiedy zaczynasz i kończysz dzień stale przebywając w pomieszczeniu przy oświetleniu wewnętrznym, patrząc na ekran urządzeń elektronicznych, mózg może nie dostrzec różnicy [w intensywności światła]”.
Na rytm dobowy wpływają również składniki odżywcze. Podczas gdy mózg używa światła do optymalizacji funkcji zegara centralnego, odżywianie pomaga w optymalizacji funkcji zegarów peryferyjnych i ich synchronizacji z zegarem centralnym. Jednym ze sposobów, aby to zrobić, jest jedzenie ograniczone czasowo (TRE), w którym wszystkie posiłki są spożywane w ciągu sześciu do dziesięciu godzin.
Znaczenie ekspozycji na słońce
Niedobór światła to kolejna niezwykle częsta przyczyna zmęczenia. Ekspozycja na słońce wyzwala produkcję witaminy D, co jest ważne, ale ma również wiele innych funkcji i korzyści, które mogą bezpośrednio wpływać na poziom energii.
Na przykład, zdecydowana większość melatoniny, około 95%, jest wytwarzana w mitochondriach w odpowiedzi na światło słoneczne (szczególnie czerwone światło w bliskiej podczerwieni, które zapewnia ciepło). Melatonina ma silne działanie przeciwzapalne, więc światło słoneczne pozwala organizmowi na skupienie się na stresie oksydacyjnym tam, gdzie jest to najbardziej potrzebne.
„Melatonina jest niezbędna do ochrony mitochondriów przed uszkodzeniem i zapobiegania narastaniu uszkodzeń wraz z wiekiem” – stwierdził Whitten. Jednak stosowanie suplementu melatoniny jest do tego bezużyteczne, ponieważ doustna melatonina nie dociera do mitochondriów.
Światło słoneczne pozwala również na konwersję retinolu (witaminy A) do retinoidów, co ma kluczowe znaczenie dla funkcjonowania witaminy D, a ponadto oddziałuje z układem malanokortyny, który obejmuje hormon stymulujący alfa-melanocyty pomagający regulować stan zapalny i apetyt.
Światło słoneczne powoduje również wzrost poziomu tlenku azotu, który normalizuje ciśnienie krwi i zmniejsza ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. Whitten przytacza szwedzkie badanie, które wykazało, że kobiety z najmniejszą ekspozycją na słońce miały ryzyko chorób sercowo-naczyniowych porównywalne do osób, które wypalały paczkę papierosów dziennie. Światło czerwone i podczerwone ma również długą listę innych korzyści zdrowotnych.
Co ważne, światło czerwone i podczerwone bezpośrednio stymuluje produkcję ATP na poziomie mitochondriów. Te długości fal powodują również przejściowy wzrost reaktywnych form tlenu, które są cząsteczkami sygnalizacyjnymi instruującymi mitochondria, aby stały się większe i silniejsze.
Długości fal czerwonych i podczerwonych stymulują również czynniki wzrostu specyficzne dla tkanek. Tak więc zwiększają poziom insulinopodobnego czynnika wzrostu 1 w komórkach mięśniowych, który jest kluczowym czynnikiem wzrostu dla mięśni. Ponadto stymulują czynniki wzrostu, które pomagają zregenerować tkankę tarczycy.
Fibroblasty w skórze również są stymulowane przez światło czerwone i w bliskiej podczerwieni w celu zwiększenia produkcji kolagenu. Zasadniczo światło czerwone i podczerwone działa jak sygnał wyzwalający wzrost i regenerację na poziomie komórkowym w całym organizmie.
„Nasza biologia ewoluowała przez miliony lat. Odpowiednia ekspozycja na słońce jest niezbędna dla utrzymania optymalnego stanu zdrowia” – powiedział White. „Aby normalnie funkcjonować, potrzebujemy różnych długości fal o właściwościach bioaktywnych, w tym światła czerwonego i podczerwonego…
Wiemy, że hermetyczny stres, wykonywanie ćwiczeń fizycznych, chroni komórki i mitochondria przed szkodliwym wpływem szerokiej gamy stresorów.
Tak więc wysportowane i sprawne ciało chroni przed uszkodzeniami oksydacyjnymi, które mogą wystąpić w wyniku stresu psychicznego, braku snu lub toksyn środowiskowych – rzeczy, które są całkowicie niezwiązane z początkowym źródłem tego hermetycznego stresu, który doprowadził do tych adaptacji.
Myślę, że przypadek melatoniny jest prawdopodobnie bardzo podobny. Jest to kluczowy czynnik dla ochrony mitochondriów przed stresorami. Organizm powinien zachować odpowiedni poziom melatoniny, która powstaje w wyniku ekspozycji na działanie światła”.
Przeciwstarzeniowe i zwiększające poziom energii właściwości błękitu metylenowego
Błękit metylenowy jest cząsteczką macierzystą dla hydroksychlorochiny i chlorochiny - nieopatentowanego leku powszechnie stosowanego w leczeniu nie tylko malarii, ale także COVID-19. Co ciekawe, wykazano, że ta cząsteczka ma właściwości przeciwstarzeniowe, gdy jest stosowana miejscowo. Pojawiła się nawet nowa marka kosmetyków, która używa go w swoich formułach. Chociaż ma niebieski odcień, po zmieszaniu z olejem nośnikowym nie zabarwia skóry na niebiesko. Według Whittena, błękit metylenowy:
„… ma silne działanie przeciwstarzeniowe, przeciwzmarszczkowe i chroniące skórę przed uszkodzeniami. Wykazuje działanie ochronne w przypadku mitochorndriów... działa neuroprotekcyjnie, zwalcza choroby neurologiczne i długotrwale poprawia zdrowie mózgu. Może również pomóc w zwiększeniu energii ...
Warto wspomnieć, że istnieją pewne przeciwwskazania oraz możliwe są interakcje z niektórymi lekami, które mogą być niebezpieczne. Stosowanie z SSRI jest przeciwwskazane. Istnieje również stan chorobowy zwany G6PD, w którym stosowanie błękitu jest przeciwwskazane”.
Błękit metylenowy zawiera również ważne enzymy - ceruloplazminę, która działa jak magazyn miedzi w organizmie. Miedź jest niezwykle ważna w produkcji energii w mitochondriach, a błękit metylenowy tworzy bufor do utleniania, co poprawia proces.